خلاصه ماشینی:
در انتهای مقاله«فوائد فلسفۀ»سید جمال خاصه از لحاظ طبیعیات والهیات بعد از آنکه فهرستوار مسائل مربوط به محتوای آنها را برشمرده استو در ضمن اینکه اعتقا دارد کتب متقدمین حکمای اسلام با همه نقص و از هر لحاظبهتر از تالیفات متأخرین است،همانطور که اعتقاد دارد مسلمانا پیش در هرچیز بهتر از مسلمانان این زمان بودهاند،میگوید:«چرا انظار خود را به یکبار از آن کتب ناقصه برنمیدارید و بدین عالم وسیع نظر نمیافکنید و در حوادثو علل آنها بی حجاب آن مؤلفات تدبر و تفکر به کار نمیبرید؟و چرا آن عقولعالیه را همیشه درین مسائل جزئیه استعمال میکنید؟»21و کمی دورتر اضافهمیکند:«آیا جایز است که شما بحث درین امور جدیده را ترک نمائید بجهتآنکه در شفای ابن سینا و حکمت اشراق شهاب الدین مذکور نیست؟»22 اگر محتوای فکری دو مقاله«لکچر در تعلیم و تعلم»و«فوائد فلسفه»را باهم مقایسه کنیم ظاهرا میتوانیم در مطالب آنها اختلافاتی پیدا کنیم که شاید بهنظر عدهای حتی تناقضی گوئی باشد و یا اینکه عده دیگر با در نظر گرفتن نه سالفاصله زمانی میان دو نوشته حکم به تحول نظر سید جمال بکنند،ولی با اندکیتأمل میتوان در یافت که نه فقط تناقض اصلی میان دو نوشته دیده نمیشود بلکهاز لحاظی مکمل یکدیگر است.