خلاصه ماشینی:
»1 استاد همایی به کارهای شاپور اول و توجه او به نشر علوم در عصر ساسانی اشاره کرده چنین مینویسد: «به قول مورخ شهیر ابو الفداء در دورۀ ساسانیان اولین نهضت علمی ایرانی از زمان شاپور اول شروع میشود زیرا این پادشاه مقتدر در اثر پیشرفتهای سیاسی و غلبه بر لشکر روم و اسارت والرین Vlerien امپراطور روم و عدۀ بسیاری از رومیان کمر همت بر آبادی مملکت و نشر علوم و آداب بربست چنانکه اسرای رومی را بساختن شوشتر و سدس شادروان(بر رود کارون در شوشتر معروف به بند قیصر)و شهر شاپور(نزدیکی کازرون در فارس)وادار نمود و همچنین در خوزستان شهر جندیشاپور را بدست مهندسین و اسرای رومی بنا کرد و شهر نیشابور را در خراسان ساخت و جمع دیگر از فضلای رومی را بواسطۀ محبت به پایتخت خود جلب و آنها را به نشر علوم تشویق کرد و دستهای از ایشان را به یونان فرستاد و کتب علمی یونانی را از قبیل طب و فلسفه به ایران وارد نموده به فارسی ترجمه کرد و بواسطۀ تشویق و ترغیب او مردم به تعلیم و تعلم و استنساخ این کتب مایل شدند و در نتیجه علوم و آداب شهرتی یافت و بیشتر زمینه برای پیشرفت علمی و ادبی ایرانیان مهیا گشت.