چکیده:
امروزه، به واسطة فناوری اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات به وفور در دسترس همگان قرار دارد؛ اما صرف داشتن اطلاعات نمیتواند کارساز و مفید باشد، بلکه تجزیه و تحلیل و نحوة کاربرد این اطلاعات حائز اهمیت است. تفکرانتقادی برپایة اطلاعات به تقسیمبندی، تجزیه و تحلیـل، و کاربرد اطلاعات میپردازد و برهمین اساس با ارائة نظریههای جدید به روند تولید علم کمک میکند. اساسا تفکر انتقادی، تفکری عمیق و منطقی است که اطلاعات جزء اصلی آن است. در این مقاله، به ضرورت و اهمیت پرورش تفکر انتقادی پرداخته شده است و ضمن بررسی متون مختلف مهارتها و ویزگیهای متفکران منتقد، تواناییهای آنها، و موانع احتمالی آن ذکرشده است. موانع جامعهشناختی و روانشناختی در کنار موانع بنیادین زبانی و منطقی چهار نوع مانع موجود در تفکر انتقادی را تشکیل میدهند.
خلاصه ماشینی:
"پیش به سوی تفکر انتقادی ویدا صیفوری کیده {IBامروزه،به واسطۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات،اطلاعات به وفور دردسترس همگان قرار دارد؛اما صرف داشتن اطلاعات نمیتواند کارسازو مفید باشد،بلکه تجزیه و تحلیل و نحوۀ کاربرد این اطلاعات حائزاهمیت است.
این جوهره عبارت است از بررسی صحت،دقت،و ارزش دانستهها و اطلاعات حتی وقتی که از سوی عزیزترین کسان به انسان ابلاغ میشودو سعی میکند انسان را به گونهای تربیت کند که به پیام توجه کرده و آن را تحلیل کند و تحتتأثیر گویندۀ پیام و جایگاه و مرتبۀ او قرار نگرفته و جایگاه و مرتبۀ گوینده موجب عدم استفادۀما از تفکر انتقادی نباشد{/«و وصینا الانسان بوالدیه حسنا و ان جاهداک لتشکر بی ما لیس لکبه علم فلا تتعهما»/}و ما به آدمیان سفارش کردیم که در حق پدر و مادر نیکی کنند و اگرآنها بکوشند تا تو به من که خدای یگانهام از روی جهل و نادانی شرکآوری در اینجا هرگزاز امر آنها اطاعت نکن).
بهقول هایدگر19،اندیشیدن با پرسش آغاز میشود«و تفکر انتقادی به معنای داشتن تفکرتحلیلی نه احساسی و یا توصیفی است و باید برپایۀ خرد قرار گرفته باشد؛و به قول کانتانسان ناقد«شجاعت این را داشته خویش را به کار گیرد»(کانت،1377،ص 19).
خلاق گفتوگو در تفکر انتقادی مارتین بویر،فیلسوف معروف اگزیستانس سدۀ بیستم،کتابی دارد با عنوان«من و تو»،او در این کتاب درصدد است که انواع روابطی را که انسان با جهان و افراد اطراف خودبرقرار میکند تئوریزه کند.
عقلیعنی آزادی در ارائۀ دیدگاهها؛چرا که متفکر در مسیر طولانیای که برای رسیدن بهحقیقت طی میکند به تنها چیزی که پایبند است منطق و استدلال است،و بدین جهت اینامکان وجود دارد که به نتایجی برخلاف بسیاری از پیشفرضهای خود برسد."