چکیده:
اندیشه مهدویت، در راه رسیدن به مقصود، ممکن است در دریای پرتلاطم حوادث، با موانعی روبه رو شود. شرط رسیدن به ساحل نجات در درجه اول، تقویت نیروی محرک این گفتمان و در درجه دوم، شناخت و رفع موانع احتمالی است. «متمهدان» و «مدعیان دروغین»، مفهوم و انگاره‌ای هستند که تأمل در آن‌ها، برای همگان پر جاذبه است. عده‌ای دوست دارند بدانند چرا در طول تاریخ، و در حوزة مهدویت، با چنین ادعاهایی رو‌به‌رو هستیم؟با رخ‌نمایی این‌گونه پرسش‌ها و پرسش‌های دیگر، موضوع مورد بحث، اهمیت ویژه‌ای یافته است؛ اما مهم، روشمند کردن پژوهش در این زمینه است. تحلیل پیامدها، آثار و خاستگاه‌های مدعیان دروغین، در گرو شناخت دقیق عوامل پیدایش آنان است.نگارنده در این مقاله، علل زمینه ساز، علل تسهیل کننده و علل شتاب زای پیدایش مدعیان دروغین و گرایش مردم به آنان را نقد و بررسی می‌کند.
The thought of Mahdiism in its way toward reaching the goal، may encounter many obstacles among the wavy ocean of the world events. The first main condition to reach the rescue beach is to strengthen the motive force of this discourse and then، to find and remove the probable obstacles. "Motamahidin"(claiming to be Mahdi) and "false claimants" are the notions that are very attractive for people to ponder upon. Some are avid to know why we are faced with such claims in the field of mahdiism throuout the history. With the emergence of such questions، the above-mentioned topic has gained a special importance; but what is important is to make it methodolical and systematic. I.e. analysis of outcomes، and the origins of false claimants، depends on a precise recognition of the factors for their emergence. The writer of this article tries to analyse the underlying causes، accelerating causes and facilitating causes for the emergence of these false claimants and the tendency of people to them.
خلاصه ماشینی:
"مرحوم آیت الله حاج شیخ حسین لنکرانی( دربارة گرایش مردم به علی محمد باب می‌گوید: این باور تحرک بخش اسلامی و شیعی مهدویت بود که (البته با خطای تشخیص مصداق)، و صحنه گردانی بازیگران سیاسی، غوغای بابیت را در ایران اسلام و شیعه برانگیخت و جمعی از شیعیان (ساده لوح) را حول پرچم کسی گرد آورد که مدعی باب امام عصر بود و با ندای «یا صاحب‌الزمان» به تهورهای بعضا کم نظیر و شگفت انگیز در برابر قوای حکومت وا داشت (کوچک‌زاده، 1378: ص85).
تعیین وقت ظهور امامان معصوم( بر عدم تعیین زمانی برای ظهور مهدی موعود( بسیار تأکید داشتند (کلینی، همان: ج1، ص368) و حتی تعیین کنندگان زمان معین برای ظهور را دروغ گو نامیدند (همان)؛ ولی در طول تاریخ، عده‌ای به جای پرداختن به برهان، فقط برای تحریک احساسات و بدون در نظر گرفتن عواقب آن، درباره ظهور وعده‌های دروغین خود به مردم القا می‌کردند و همین امر، زمینه را برای پیدایش مدعیان دروغین فراهم می‌ساخت.
فراوانی روایاتی که از رسول خدا( درباره غیبت مهدی( نقل شده بود و آگاهی‌هایی که از سوی امامان( صورت گرفته بود، سبب شد که غیبت به صورت یک باور عمومی و واقعه‌ای مسلم و حتمی در آید و همین امر، زمینة بهره‌برداری‌های منفی بسیاری از فرقه‌ها را فراهم کرد؛ از جمله عباسیان و اسماعیلیه پیش از ظهور علنی و فراگیر شدن خود ده‌ها سال به دعوت مخفیانه مردم و حرکت‌های پنهانی روی آوردند."
(
, 
, 
)
