چکیده:
مولوی، شاعر و عارف نامدار، در اشعارش از آیات قرآن بهر ه های فراوان برده است. یکی از انواع استفاد ه های مولوی، بهر ه گیری از است. در پژوهش حاضر « نماد » واژ ه ها و ترکیبات قرآنی به عنوان نگارنده کوشیده است که بهر ه گیری مولوی از واژ ه ها و ترکیبات قرآنی، ه مچون ارنی، مازاغ، خمسین الف، لا احبّ
الافلین و الست را که در مثنوی با مفهومی فراتر از معنای واقعی خود به کار گرفته شد ه اند، مورد بررسی
اجمالی قرار دهد. مولوی علاوه بر کاربرد واژ ه ها و ترکیبات قرآنی، به تفسیر عرفانی زندگی پیامبران نیز
پرداخته است و گاهی دیده می شود که از انبیا و قصص قرآنی آ نها در مثنوی، به گونه هایی نمادسازی کرده است، مثلا از حضرت سلیمان(ع) علاوه بر مقام نبوت، به عنوان نماد عظمت مردان خدا بهره می جوید. همچنین حضرت یوسف(ع) را نمادی از جلو ه های الهی، خضر(ع) را نماد پیر کامل و عارف واصل و حضرت عیسی(ع)را نماد روح می داند.
خلاصه ماشینی:
"بهطور کلی درموردبهرهگیری مولوی از این واژهی قرآنی بهعنوان نماد باید گفت که هرجا شاعر میخواسته مظهری برای یک امر یا یک شی نابود شدنی یافانی بیان کند،یا امری را کاستیپذیر و زوالمند مطرح کند،از واژهیقرآنی{/«لا احب الافلین»/}بهره جسته است.
{Sاین نجوم و طب وحی انبیاست#عقل و حس را سوی بیسو،ره کجاستS}(1294/4) مولوی با بهرهگیری کامل از قرآن و تفاسیر آن،به ترسیمسیمای الهی و بشری پیامبران پرداخته است؛اما علاوه بر آن درجایجای مثنوی دیده میشود که مولانا از سیمای پیامبران بهعنواننماد نیز بهرهبرده که به برخی از آنها اشاره میکنیم: 1.
{Sبوی پیراهان یوسف کن سند#زان که بویش چشم روشن میکندS}(3221/4)در بررسی نمادهای قرآنی که در مثنوی مورد بهرهگیری قرارگرفته است،نکتهی سؤالبرانگیز که پیش چشم هر کسی قرارمیگیرد این است که از میان آیات متعددی که واقعهای خاص یاموضوع ویژهای را بیان میکنند؛چرا ذهن انتخابگر مولوی تنها بهبهرهگیری از واژهای خاص از آیه اکتفا کرده و معیارش برای گزینشاین واژه نسبت به واژگان دیگر آیه چه بوده است؟ در اینجا میتوان اینگونه استنتاج کرد که برداشتهای ذوقیشاعر از این واژگان خاص میتواند معیار اساسی در گزینش آنهاتلقی بشود.
علاوه بر این میتوان گفتهبوط انسان از عالم بالا به عالم سفلی و صعود دوبارهی او به عالم بالاو قرار گرفتن در جایگاه قرب الهی به صورت دو قوس(قوس نزولیو قوس صعودی)در نظر گرفتهشده است که شاید دلیل بهرهگیری(به تصویر صفحه مراجعه شود) مولانا از این واژه بهعنوان نماد قرآنی از این امر نیز باشد."