چکیده:
تضادهای اجتماعی یکی از مسائل عام اکثر کشورهای جهان و بهویژه منطقة خاورمیانه بوده است. ابعاد، انواع و مراحل مختلف تضاد، علل بسیار متنوعی در سطوح مختلف دارد. در سطح ساختارهای اجتماعی بنا به تعریف بلاو، تقسیم افراد در موقعیتهای اجتماعی براساس پارامترهای اسمی، تنوع یا ناهمگونی، و بر اساس پارامترهای درجهبندی شده، نابرابری را موجب میشود. هرچه نابرابری بیشتر باشد و با ناهمگونی نیز ترکیب گردد، احتمال وقوع تضاد، بهویژه تضادهای خشن و خونین بیشتر میشود. این احتمال در کشورهایی که از حداقل توسعه در ابعاد مختلف آن برخوردار نیستند، تشدید میگردد. لذا تضاد در مراحل مختلف، براساس میزان نابرابری، تبعیض و سطح توسعه تغییر میکند. این رابطه براساس نوع کشورها نیز متفاوت است. در این مقاله با ترکیب دادههای مختلف بینالمللی تلاش شده است ارتباط نابرابری، و ناهمگونی ساختاری با تضاد بررسی شود. بدین منظور این رابطه در دو مرحله، ابتدا بین کلیة کشورهای جهان و سپس در نمونة کوچکتر کشورهای خاورمیانه، آزمون گردید. به علاوه، رابطة این متغیرها با یکدیگر در مراحل مختلف رویداد تضاد نیز به تفکیک بررسی شد.نتایج به وضوح نشان میدهد متغیرهای نابرابری، تبعیض و توسعه بر تضاد تأثیر نیرومندی دارند؛ هرچند که رابطة علی هریک از متغیرها در مراحل مختلف تضاد متفاوت است. همچنین تبیین دقیقتر برخی از سازوکارهای علی نیازمند اطلاعات دقیقتر و خاص کیفی است.
خلاصه ماشینی:
"مدل رگرسیونی شاخص متغیرهای مستقل بر شاخصهای تضاد مدل شاخص تضاد تضاداجتماعی تضادآشکار تضادفعال تضادخشن 1 نابرابری 046/0 ***182/0- ***149/0 **115/0 009/0 تبعیض حکومتی ***144/0 ***129/0 019/0 ***104/0 084/0- تفاوت فرهنگیـ قومی ***197/0- 066/0- 00/0 ***244/0- ***397/0 توسعه سیاسیـ اقتصادی ***161/0- 035/0- ***105/0 ***161/0 ***277/0 فشار منابع ***206/0 ***143/0 **089/0 ***307/0 087/0 R2 112/0 055/0 061/0 166/0 260/0 بر اساس جدول 6، متغیر نابرابری با تضاد اجتماعی رابطة معکوس دارد، اما بر تضاد آشکار و تضاد فعال اثر افزایشی میگذارد.
مدل رگرسیونی شاخصهای متغیرهای مستقل بر شاخصهای تضاد با کنترل مناطق جهان متغیرها شاخص تضاد تضاداجتماعی تضادآشکار تضادفعال تضادخشن نابرابری **106/0 **127/0- ***188/0 ***187/0 139/0- تبعیض حکومتی ***159/0 ***135/0 006/0 **086/0 105/0 تفاوت فرهنگیـقومی ***209/0- **106/0- 001/0- ***233/0- ***421/0- توسعه سیاسیـاقتصادی ***153/0- *080/0- **066/0 ***157/0- ***202/0- فشار منابع ***168/0 *085/0 037/0 ***278/0 009/0 آمریکای جنوبی ***144/0- ***170/0- ***139/0- ***190/0- 055/0- جنوب شرق آسیا ***197/0 003/0- ***117/0- **091/0 **254/0 شرق آفریقا **085/0 ***141/0- ***094/0- *069/0 151/0- غرب آفریقا ***112/0- ***140/0- ***136/0- *069/0- - سایر مناطق 036/0- 058/0- 053/0- *081/0- ***427/0- R2 200/0 089/0 086/0 226/0 535/0 در مدل بعدی (جدول 7) تلاش شده است تا با افزودن متغیر تصنعی مناطق جهان، اثر متغیرهای مستقل در هر منطقه بهطور جداگانه بررسی شود.
مدل رگرسیونی شاخصهای متغیرهای مستقل بر شاخص تضاد خشونتآمیز پس از حذف موارد تأثیرگذار متغیرها تضاد خشونتآمیز فشار منابع ***325/0 نابرابری ***259/1- تبعیض حکومتی ***503/0 تفاوت فرهنگیـقومی ***117/1 شمال آفریقا - مجذور آر 876/0 Cook Distance Influential data points اما همانگونه که مشاهده میشود، ضرایب متغیرهای نابرابری و تفاوت فرهنگیـ قومی بیش از 1 شده و همخطی بالایی از خود نشان میدهند و متغیر توسعة سیاسیـ اقتصادی از مدل خارج میشود."