چکیده:
تحقیقات انسان شناختی، شاخه ای از تحقیقات جامعه شناختی است که عمدتا به روش کیفی صورت می گیرد. در اینگونه تحقیقات پژوهشگر سعی می کند با ذهنیت چندفرهنگی و بدون هر گونه پیش داوری وارد محیط پژوهش گردد و با استفاده از تکنیک های متنوع، پاسخ سوالات خود را بیابد. این مقاله نمونه ای از این نوع تحقیقات انسان شناختی است که به صورت کیفی و با بررسی اسناد و مصاحبه، درباره موضوع «چاه عریضه جمکران» صورت گرفته است. برخی از سوالات تحقیق عبارتند از: آیا چاه عریضه جمکران، چاه مقدسی است؟ انداختن عریضه به داخل چاه جمکران یک عمل خرافی محسوب می شود یا مستند شرعی دارد؟ در صورتی که مستند شرعی دارد، آیا این عمل از سوی علما و بزرگان دینی انجام می شده یا نه؟ گونه شناسی افرادی که به داخل چاه، عریضه می اندازند، چگونه است؟ آیا می توان مخالفان عریضه انداختن داخل چاه جمکران را به گونه های متفاوت فکری تقسیم کرد یا همه از یک نوع هستند؟ برخی از نتایج تحقیق عبارتند از: چاه هیچ گونه جنبه تقدسی ندارد و تنها برای انداختن عریضه حفر شده است. عریضه نویسی در روایات مستند شرعی دارد و علما و بزرگان دینی نیز این عمل را انجام می دادند. همچنین موافقان و مخالفان نیز از یک طیف نیستند.
خلاصه ماشینی:
"البته بعضی هم از روی کنجکاوی و تنها برای نگاه کردن به این مکان آمده بودند و حتی در دل شاید اعتقادی به عریضهنویسی نداشتند و این کار را به نوعی خرافه میدانستند(مواردی از این دست هم دیده شد)؛اما یک نکته در مورد افرادی که به محوطۀ چاه میآمدند و داخل چاه،عریضه میانداختند،مشترک بود و آن اینکه همه به وجود امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)باور داشتند و ایشان را ناظر بر اعمال انسانها میدانستند و به امید اینکه حاجاتشان برآورده شود،به داخل چاه، عریضه میانداختند؛هرچند میزان اعتقادات آنها متفاوت بود.
این چاه یک چاه معمولی است که حتی آبی همدرون آن نمیباشد و هیچ جنبۀ تقدسی ندارد و اصولا فرقی با چاههای دیگر ندارد و تنها برای انداختن عریضه حفر گردیده و علت حفر آن هم این بوده که چون مردم برای نماز به مسجد جمکران میآیند و به نوعی احساس نزدیک شدن با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)به آنها دست میدهد،این چاه در این مکان حفر شده تا مردم حاجتها و احساسات عاشقانۀ خود را با امام در قالب عریضه مطرح کرده،به درون چاه بیندازند."