چکیده:
هدف ادبیات تطبیقی همواره آن بوده است تا با نگاهی فراگیر به آثار هنری فرهنگ های گوناگون، راهی برای درک ژرف تر همگونی های آثار ادبی بیابد. آنچه در این مقاله ارایه می شود، تلاشی در اثبات این باور است که بررسی تفاوت ها و همدوشی آن با شباهت های موجود در کمدی الهی دانته و منطق الطیر عطار، درک بهتری از این دو اثر جاویدان ارایه می کند. دیدگاه های ارایه شده در این مقاله، صرفا محدود به مضامین پرداخته شده در این دو اثر نیست، بلکه همزمان با بررسی محتوی این آثار تلاش بر آن بوده است تا با پژوهشی در شیوه روایت و نگارش و در نهایت با بررسی زبان این دو اثر منظوم نگاهی به فراسوی چالش های محتوایی این دو شاهکار ادبی داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
"گاهی این گمشده محتوایی متافیزیکی داشته و در اهداف متعالی تجلی نموده است مانند سفر پرندگان در منطقالطیر عطار و تلاش دانته برای یافتن فروغ الهی در کمدی الهی و زمانی نیز صورتی روانشناختی،اجتماعی و سیاسی به خود گرفته است که از آن جمله میتوان به پیرمرد و دریا اثر همینگوی،دریانورد کهنسال اثر کولریج و شاه لیر اثر ویلیام شکسپیر اشاره کرد.
این مقاله بر حسب موضوعاتی که مورد بررسی قرار گرفتهاند،به هفت بخش تقسیم شده است: 1-نگاهی اجمالی به ترکیب و مسیر کلی داستان در منطقالطیر و کمدی الهی 2-شگرد روایی و سبک نگارش دو اثر 3-کمدی الهی و منطقالطیر:نمایشنامههای منظوم 4-مقایسهء مقصد پرندگان(سیمرغ)با مقصد دانته(تثلیث) 5-مقایسهء بهانه تراشیهای پرندگان در ابتدای سفر با اهالی دوزخ در طبقات مختلف آن 6-مقایسهء راهنمای پرندگان(هدهد)و راهنمایان دانته(ویرژیل و بئاتریس) 7-مقایسهء مسیر پرندگان(هفت وادی)و مسیر دانته(دوزخ،برزخ،بهشت) به نظر میرسد پیش از شروع بحثهای این مقاله،گریزی به زندگینامه و دیگر آثار این دو شاعر در درک بهتر آثار آن دو مفید افتد.
البته،حل این معما به اشکال مختلف انجام میشود:در منطق الطیر همواره یک سیر«تعلیق»در بستر داستان وجود دارد که در انتها با آشکار شدن واقعیت در کوه قاف گرهگشایی میشود و پرندگان با نایل آمدن به درک صحیحی از خویشتن به شهود عرفانی میرسند،بنابراین میتوان چنین نتیجه گرفت که عطار خداشناسی را در«خودشناسی»معنا میکند؛اما در کمدی الهی مقصد از همان ابتدا معلوم است و تعلیق جای خود را به احساسات شخصی شاعر میدهد و در نهایت امر دانته باوجودی خارج از خود،به اتحاد میرسد و در پایان درک شهودی از آفریدگار برای قهرمان/قهرمانان فراهم میآید."