چکیده:
تحولات خاورمیانه در چند دهة اخیر شاهد جنبشهای اسلامی، متأثر از تغییرات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مسلمانان است. در این میان، خیزش شیعیان به عنوان بازیگران مهم منطقهای و بین المللی نقش موثری در این معادلات دارند؛ به طوری که منطقه خلیج فارس به عنوان مرکز ثقل ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی خاورمیانه همواره شاهد جنبشهای اسلامی متأثر از تشیع و اسلام ناب محمدی( است. این شاخص هویتساز در بروز انقلاب، تسریع تحولات و ایجاد تغییرات سیاسی در بین کشورهای منطقه موثربوده و چارچوب تحلیلی جدیدی را برای توزیع قدرت ارائه کرده است. شیعیان منطقه ضمن نقشآفرینی در عرصة تحولات جدید بهویژه بیداری اسلامی، با الهامگیری از انقلاب اسلامی ایران درپی خودباوری، بازخیزی وتکاملیابی سیاسی هستند. مقاله حاضرنیز در پی تحلیل و تبیین چرایی و چگونگی بازخیزش و نقشآفرینی شیعیان در منطقه خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"به لحاظ ساختاری نیز نقشآفرینی شیعیان منطقه به دلیل نفوذ مرجعیت و رهبری عالمان دینی از انسجام و سازماندهی منظمی به نسبت دیگر جنبشهای اسلامی برخوردار است؛ چرا که عامل رهبری در جهان تشیع(شیعیان دوازده امامی) مرز مشخصی نداشته و گاه حرکتهای شیعی یک کشور، توسط مراجع و رهبران مذهبی در کشورهای دیگر هدایت و رهبری میشود.
159 در شرایط حاضر راهبرد اکثریت شیعیان عربستان با گذر از جنبش انقلابی (پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران) به یک جنبش اصلاحطلب تبدیل شده است و تأکید بر دموکراسی خواهی، تفکیک قوا، برقراری نظام انتخاباتی برای انتخاب اعضای مجلس شورا، استقلال قوه قضائیه و مقابله با افراطیگری مذهبی نمونه بارزی از مطالبات سیاسی شیعیان را شامل میشود.
این انرژی نهفته پس از سقوط صدام به عنوان عاملی تأثیرگذار بر هویت و رفتار سیاسی سایر شیعیان عرب به ایفای نقش میپردازد و به همین دلیل است که کشورهایی مانند اردن، بحرین، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نسبت به فضای موجود در عراق نگران هستند، زیرا موجی که در عراق به عنوان دومین کشور شیعة منطقه ایجاد شده است، میتواند سایر کشورهای عرب را تحت تأثیر قرار دهد.
در کنار این تحولات امیدبخش، موج جدید بازخیزی و بیداری اسلامی درمنطقه بیانگر آن است که ظهور شیعیان در ژئوپولتیک منطقه و بازیگری در صحنه سیاسی کشورهای حوزه خلیج فارس واقعیتی انکار ناپذیربوده، دیر یا زود سهم آنها را در آینده نظامها و سرنوشت خاورمیانه برای همگان مشخص خواهد ساخت."