خلاصه ماشینی:
"به این تحلیل سؤال دیگری نیز باید افزوده شود:آیا بحران وجنگ خلیج فارس سلسله حوادثی است که خبر از منازعات مشابه در آینده میدهد یا اینکه موردی استثنایی است؟سرانجام اینکه،با توجه به تحلیل حاضر و پاسخ سؤال فوق میتوان نکات چندی را دربارهء درسهای استراتژیکی-نظامی جنگ مذکور بیان نمود.
*بحران خلیج فارس را اجمالا ولی واقعبینانه چنین میتوان تعریف کرد:پیروزی امریکا، تجدید قدرت سازمان ملل متحد، شکست اروپا) فارس که در آن اعمال قدرت،نفوذ سیاسی و تصمیم به چند جانبه کردن جنگ دست به دست هم داده بود،رهبری امریکا را مسلم ساخت،با این وصف،خطاست اگر بیندیشیم که کشورهای دیگر میتوانند در آینده به این واقعیت نوین امیدوار باشند زیرا به هیچ وجه معلوم نیست که امکانات، قدرت و توانایی اقناع امریکا همیشه به همین صورت باشد.
بدیهی است تکیه بر این اصل که در اوضاعی متفاوت نیز میتوان به چنین نتیجهء (بیتردید نیروی نظامی امریکا همچنان مهیب باقی خواهد ماند ولی ایالات متحده در آینده به دشواری خواهد توانست عملیاتی در ابعاد عملیات«سپر صحرا» انجام دهد شرایط لازم برای بروز یک بحران جدید در ابعاد بحران خلیج- فارس همچنان وجود دارد و حتی در بعضی موارد تشدید خواهد شد: رویاروئی اعراب و اسرائیل، رقابت کشورهای منطقه، اختلافات قومی،مذهبی، اجتماعی و زیست محیطی،تجزیه سرزمینهای مسلماننشین شوروی.
این درست است که درسهای جنگ خلیج فارس امثال صدام حسین را محتاطتر خواهد ساخت ولی در عین حال این نکته نیز صحت دارد که یک کشور میتواند بدون مبادرت به اقدام تجاوزکارانهای که به اندازهء حمله به کویت و اشغال آن آشکار و تحریککننده باشد،همسایگان خود را در معرض تهدید قرار دهد."