قابلیت های تعزیه در تصویرپردازی نوین بررسی دو نسخه تعزیه مجلس درویش بیابانی و حضرت موسی (ع) مقاله

تعزیه به عنوان مهمترین شیوه نمایش مذهبی و آیینی در ایران از قابلیتهای بسیاری برخوردار است که می تواند در اشکال گوناگون تصویر پردازی نوین رسانه ای مورد استفاده قرار گیرد. در این میان شاید تنها عنصر بسیار مهمی که تا کنون مورد توجه قرار گرفته کارکرد فاصله گذاری در شیوه اجرایی است. اما با بررسی نسخ موجود از مجالس تعزیه، عناصر دیگری نیز قابل باز شناسی و استفاده هستند که مورد توجه و بررسی علمی قرار نگرفته اند. رابطه تعزیه و نمایش مذهبی در شکل عام آن و همچنین مضامین اصلی مطرح در تعزیه ها به شناخت هر چه بیشتر این عناصر و قابلیتهای آن کمک می کند. ضمن آنکه وجود موسیقی به عنوان عامل بیانی و عنصری اجرایی، زمینه ای را فراهم می آورد که در یافتن نوعی لحن در آثار رسانه ای (تلویزیونی) همچون موسیقی تصویری (Music Video) می تواند مورد استفاده قرار گیرد. بررسی این عناصر مانند درهم ریزی زمانی، درهم ریزی مکانی، جابه جایی شخصیتها، کارکرد موسیقی و نیز چگونگی تاثیرگذاری بر مخاطب، نشان می دهد که تعزیه قابلیتهای ویژه ای در عرصه تصویرپردازی رسانه ای دارد. این مقاله با مطرح کردن یک نمونه ( مجلس درویش بیابانی و موسی (ع) ) و بررسی دو نسخه از آن تلاش می کند این قابلیتها را بازشناسی کرده و تواناییهای آن را برای استفاده در تصویرپردازی نوین رسانه ای تبیین نماید.

"برای مقایسه عینی و کلی میان دو نسخه وجوه تفاوت و تشابه عناصر اجرایی و متنی در جدول زیر ارائه گردیده است : وجوه تشابه و تفاوت در فرم و محتوای دو نسخة تعزیه مجلس موسی (ع ) و بیابانی موضوع نسخة اول نسخة دوم وجوه تشابه و تفاوت شیوة اجرایی با امکانات کم وبسیار ساده با امکانات زیاد X تعدد بازیگر بازیگران کم بازیگران زیاد X در هم ریزی زمانی /مکانی همزمانی موسی ، پیامبر، کربلا، جبرئیل همزمانی موسی ، پیامبر، کربلا، جبرئیل O روایت نقل قول غیر مستقیم روایت توسط موسی نقل و روایت مستقیم و نمایش عینی وقایع X به کار گیری تخیل کاملا متکی به تخیل تماشاگر همه چیز به صورت عینی رخ می دهد X مضمون نمایش تضاد خیر و شر و عدالت الهی تضاد خیر و شر و عدالت الهی O تأثیر گذاری تأثیر غیر مستقیم و درونی تأثیر مستقیم و بیرونی X نقطة عطف آغاز شکایت نسبت به وجود جهنم توسط بیابانی شکایت نسبت به وجود جهنم توسط بیابانی O ارتباط موسی و بیابانی موسی از آغاز کنار بیابانی است موسی توسط جبرئیل از وجود بیابانی آگاه می شود X حضور جبرئیل جبرئیل راوی ماجرای کربلا است جبرئیل آگاهی دهندة موسی است X شیوه نمایش واقعه از طریق معجزة موسی از طریق معجزة موسی O حضور همسرایان حضور ندارند در قالب اهل بیت حضور دارند X حمضروتبرط شباخوصاقیعته هاکیربلاغیر حضور کمی دارند بسیار حضور دارند X پایان داستان مرگ ناگهانی بیابانی و رستگاری او توجیه شدن بیابانی از وجود جهنم X O: تشابه X: تفاوت نتیجه گیری تعزیه به عنوان یکی از اصلیترین فرمهای نمایشی آیینی زمینه ها و درون مایه های بی نظیری در به کـار گیری خلاقیت ، تخیل و جلوه های گرافیک تصویری دارد."