چکیده:
اژدها و مبارزة قهرمان با آن ، یکی از مهم ترین و تکرارشونده ترین بن مایه ها در روایات اساطیری و حماسی تشرف ایزدان و پهلوانان است که نمودهای آن در اغلب فرهنـگ هـای اساطیری جهان یافت می شود و تکرار آن ، تکرار الگوی تلاشی مقدس برای نظم بخشـیدن به جهان در عصر آشفتگی است ؛ تلاشی که پیروزی در آن ، متضمن بازگشت نـور و بـاران به طبیعت و بشارت دهندة برکت و فراوانی و امنیـت بـرای مـردم اسـت . در ایـن جسـتار، اسطورة اژدها در دو بعد ساخت بیرونی و درونی مورد بررسی قرارگرفته اسـت : بعـد بیرونـی اسطورة اژدها، براساس نشانه های طبیعی و تاریخی ، با تمرکز بر نقش محوری نمایة "مار"- بـه عنوان نمونة طبیعی مرگ و نابودی - و جاندارانگاری حوادثی چون توفـان ، زلزلـه و آتشفشـان شکل گرفته است و بعد درونی آن ، از منظری انسان شناختی و با تکیه بر تحلیل روان شـناختی یونگ از این اسطوره ، نمایندة نیمة تاریک ناخودآگاه انسان است که جلوة بیرونی یافتـه اسـت . قهرمان بر سایة درون خویش چیره می شود تا ضمن رسیدن به فردیت متعالی و کمال بشـری ، زمینة نجات طبیعت و مردم خود را نیز فراهم سازد.