چکیده:
تحقیقات انجام شده درباره شهر مشهد نشان از مشکلات گوناگون شهرداری در مواردی همچون شفافیت و اطلاع رسانی، عدالت؛ پاسخ گویی و عدم رضایت مندی شهروندان است، که از عمده ترین شاخص های حکمروایی خوب به حساب می آیند. لزوم انجام تحقیقی نسبتا جامع با تکیه بر اصول و شاخص های حکمروایی خوب شهری برای نشان دادن وضعیت کلی آن در کلان شهر مشهد و برنامه ریزی در راه ارتقای آن ضرورتی غیرقابل انکار به شمار می آید. لذا با در نظر گرفتن رویکردهای نوینی همچون حکمروایی خوب شهری و توجه به این موضوع که حکومت شهری در مقابل حکمروایی شهری قرار می گیرد، این تحقیق با سنجش میزان اعمال شاخص های حکمروایی خوب(مشارکت، شفافیت، قانون مندی، پاسخ گویی و...) از زوایای مختلف دریچه ای را به روی این مهم باز می کند که اولا اعمال این شاخص ها از ضروریات توسعه ی پایدار است و این که شهروندان می توانند در فرایند برنامه ریزی و اجرای برنامه نقش بسیار مهمی ایفا نمایند و راه رسیدن به اهداف را تسهیل کنند. برای دست یابی به این هدف با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه ای برابر با 391 تن از شهروندان و تعداد 32 تن از کارشناسان و متخصصان شهرداری و شورای شهر پرداخته شد. نتایج تحقیق در قالب تحلیل SWOT نشان داد که موقعیت حکمروایی در مشهد از میان چهار حالت تهاجمی، محافظه کارانه، تدافعی و رقابتی در بدترین وضعیت ممکن یعنی موقعیت تدافعی قرار دارد. همچنین مشهد از نظر عوامل درونی(قوت و ضعف) با ضعف روبرو است و در برابر عوامل خارجی(فرصت و تهدید) واکنش مناسبی نشان نداده است. در پایان نیز راهکار های متناسب برای برون رفت مشهد از مشکلات موجود در راستای حکمروایی خوب ارائه شده است. از مهمترین این راهکار ها می توان به این موارد اشاره کرد: 1. اجماع مدیران محلی بر اجرای مدیریت یکپارچه شهری و ضرورت هماهنگی بین سازمانی2. قانون-مداری سازمان ها و جلوگیری از دخالت گروههای غیررسمی در مدیریت شهری.
خلاصه ماشینی:
فرضیه ی تحقیق باتوجه به این که حکمرواییخوب دارای سه رکن بخش دولتی ،بخش خصوصـی وجامعـه ی مدنی است ؛باتکمیل پرسشنامه ازشهروندان ،شورای شـهروکارشناسـان شـهرداری ،بـه تجزیـه و تحلیل نظریات آنان پرداخته شدودراین راستافرضیه های زیرموردتوجه بود: ١.
(اطهاریودیگران ،١٣٨٦:١١)ازهنگام مطرح شدن اصطلاح ;حکمرواییخوب ;تعـاریف و برداشت هایزیادیازآن مطرح شده که درزیربه چندنمونه ازاین برداشت هامیپردازیم : «حکمرواییدرلغت به معنایاداره وتنظیم اموراست وبه ارتباط میان شهروندان وحکومت کنندگان گفته میشود.
بنابراین باتوجه بـه هـدف ایـن تحقیق که تعیین جایگاه حکمرواییخوب درمشهداست ،بایدضمن شناسایینقاط قوت ،ضـعف ، فرصت وتهدید،ازکلی گوییپرهیزنمود؛درنتیجه جهت شناخت وضعیت موجـودحکمروایـیو بیان راهکاربه ترتیب مراحل زیردنبال میشود: مرحله ی اول :شناساییاصلیترین نقاط قوت ،ضعف وایجادماتریس ارزشیابیعوامـل داخلـی(- 1 (IFE مرحله ی دوم :شناساییاصـلیتـرین فرصـت هـاوتهدیـدهاوایجـادمـاتریس ارزشـیابیعوامـل 2 خارجی(EFE) مرحله ی سوم :ایجادماتریس تهدیدات ،فرصت ها،نقاط ضعف ونقاط قوت (TOWS) مرحله ی چهارم :ترسیم ماتریس داخلیخارجی(IE) 3 مرحله ی پنجم :ماتریس برنامه ریزیراهبردیکمی (QSPM) گذری بر وضعیت مدیریتی شهر مشهد کلان شهرمذهبیمشهد،دارایحوزه ی نفـوذبـین المللـیبـوده وبـه دلیـل هـم جـواریبـا کشورهایمسلمان (افغانستان ،پاکسـتان ،ترکمنسـتان )بزرگتـرین مرکـزجـذب توریسـم مـذهبیو مهاجران درنیمه ی شرقیوشمال شرقیایران است .
٥باشدبه این معناست که سازمان ازنظرعوامل داخلـیدچـار ضعف است .
ماتریس داخلی خارجی (IE) حکمروایی خوب و محدوده ی راهبردهای دارای اولویت / باتوجه به این که محدوده زیادیازمساحت حاصـل ازچهـارنقطـه ی بـه دسـت آمـده از معادله ی x±sنیزدرخانه ی موقعیت رقابتیقرارگرفته است ،لـذاراهبـردهـایرده دوم بـرای حکمرواییخوب درمشهدراهبردهایموقعیت رقابتیهستند.
باتوجه به نتایج بـه دسـت آمـده ازمـاتریس ارزشـیابی عوامـل داخلـی (IFE)ومـاتریس ارزشیابی عوامل خارجی (EFE)که درجداول شماره ١و٢آمده است ،ازآن جاکه نمره نهایی عوامل داخلـی برابـربـا٢.