چکیده:
بحث پیرامون گردش اطلاعات در جوامع مختلف و قدرتهای پنهان و آشکار کنترلکننده آن، یکی از مباحث ژئوپلیتیک اطلاعات یا سیاست جغرافیایی اطلاعات است. پژوهش حاضر که توصیفی ـ مقطعی است، تلاش کرده با استفاده از دو روش تحلیل محتوا و تحلیل استنادی به بررسی کمی و مقایسه تطبیقی مؤلفههای اصلی مورد بحث در اطلاعات سیاسی دو روزنامه کشوری «آفتاب یزد» و «کیهان» در تیرماه 1385 بپردازد و به سؤالاتی از قبیل: موضوعات محوری مورد بحث در این دو روزنامه کدامند؟ اطلاعات سیاسی بیشتر حول چه افراد و چه کشورهایی دور می زند؟ وضعیت استناد به منابع خبری در این دو روزنامه چگونه است؟ به کدام منابع خبری داخلی و خارجی بیشتر استناد شده است؟ آیا اطلاعات سیاسی مندرج در روزهای مختلف از نظر کمیت تفاوتی با هم دارند؟ آیا اطلاعات سیاسی مندرج در دو روزنامه مورد بررسی با یکدیگر تفاوت دارند؟ پاسخ دهد. یافتهها نشان داد که دو روزنامه کیهان و آفتاب یزد از نظر نوع پوشش خبری، دامنه و موضوع، منابع مورد استناد، توجه به اشخاص خبرساز، کمیت اطلاعات سیاسی و توزیع آن در روزهای هفته با یکدیگر متفاوت هستند. آفتاب یزد بیشتر به طرح مسائل و مشکلات داخلی کشور و نقد عملکرد دولت توجه دارد، درحالیکه کیهان بیشتر به طرح سیاست خارجی ایران و دیگر کشورها پرداخته است. از نظر اطلاعات ارائهشده در مورد کشورها هر دو روزنامه به کشورهایی یکسان البته با ترتیبهای متفاوت پرداختهاند. به نظر میآید دلیل تفاوتهای مشاهدهشده در اخبار و اطلاعات سیاسی دو روزنامه کیهان و آفتاب یزد ناشی از وابستگی جناحی متضاد این دو روزنامه و به تبع آن نگرشها و گرایشهای سیاسی مختلف آنها و تاثیر آن بر گزینش و نشر اخبار سیاسی باشد.
خلاصه ماشینی:
"هدف از این نوع بررسی پاسخ به پرسشهایی از این قبیل بود که آیا تعداد خبرهای درجشده در هرروز با روزهای دیگر تفاوت دارد؟آیا اوایل هفته خبرهای بیشتری چاپ میشود؟یا برعکس،در اواخر هفته بار اطلاعات سیاسی روزنامهها بیشتر است؟با توجه به جدول 2 مشخص میشود که در یک ماه مورد بررسی 975 خبر یا اطلاع سیاسی در روزنامه کیهان درج شده است.
جدول 5 وضعیت استناد به منابع در دو روزنامه کیهان و آفتاب یزد (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به جدول 5 ملاحظه میشود که بیش از 90 درصد اطلاعات سیاسی مندرج در روزنامه آفتاب یزد دارای منبع بوده و تنها حدود 7 درصد از آنها منبعی را ذکر نکرده بودند.
جدول 6 تعداد منابع خبری مورد استناد در هر خبر (به تصویر صفحه مراجعه شود) از جدول 6 چنین برمیآید که اندکی بیش از 90 درصد از اطلاعات سیاسی مندرج در روزنامه کیهان و تا اندازهای کمتر از 90 درصد از اطلاعات آفتاب یزد تنها دارای یک منبع هستند.
جدول 13 کشورهای خبرساز در دو روزنامه کیهان و آفتاب یزد(بر حسب رتبه کسبشده) (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به همزمانی بررسی روزنامهها در این پژوهش،با چهار رویداد عمده مورد بحث در رسانهها (مسئله انرژی هستهای ایران و نقش آمریکا و روسیه در آن،جنگ آمریکا و عراق،جنگ اسرائیل و فلسطین و نهایتا حمله اسرائیل به جنوب لبنان در خرداد و تیرماه 1385)میزان توجه زیاد در خبرهای منتشره به این کشورها کاملا توجیهپذیر است."