نقد: نقد به از نسیه - 3 - بومی نباش، آدم باش - مقاله

به نظر خیلی از کارشناسان هنری و منقدین، طی یک دهة اخیر، این وسواس هویت‌گرایانه جای خود را به اهم و فی‌الاهم‌های دیگری داده، اما ـ به زعم من ـ هنوز بومی‌سازی قدرت‌مندترین گرایش مسلط بر هنرهای تجسمی است، حتی در عرصه‌هایی این بومی‌گرایی، افراطی‌تر هم دنبال می‌شود، اما این مفهوم دیگر تابع آن نظریه با شعار "جهانی باش، بومی بیندیش" نمانده و هنرمندان اهدافی به غیر از پانیرانیسم ملی و پانیسلامیزم مذهبی را دنبال می‌کنند (دلیل تغییر این پارادایم را باید در تحولات طبقاتی بورژوازی ایران و موازنة قدرت اقتصادی آنان جست‌وجو کرد. قبل از هر بحثی، لازم است به این نکته نیز توجه کنیم که دو تلقی مختلف از معنای بومی‌سازی هنر در اذهان وجود دارد؛ نخست‌ این‌ که، به معنی ارجاع به گنجینه‌های ریختی تاریخ با دغدغة حفظ هویت فرهنگی، که به نظر سردستی‌ترین و سطحی‌ترین شکل از هویت‌جویی و بومی‌سازی است؛ دومین رویکرد انطباق هنر با نیازهای روز یک جامعه و درنتیجه بومی‌شدن تدریجی و طبیعی را دنبال می‌کند.