خلاصه ماشینی:
قاجاریه از نگاه شاهزاده قاجار نقد و بررسی کتاب «خاطرات تاج السطنه» شاهزاده نواندیش دورهی قاجار دکتر جواد ابوالحسنی – گروه تاریخ دانشگاه تبریز زندگینامهها و کتابهای خاطرات اگر چه ممکن است به دلیل نگرش نویسندگان آن دچار جرح و تعدیل شوند، اما با این حال از مهمترین منابع در مطالعات و پژوهشهای تاریخی به شمار میآیند.
کتاب خاطرات تاج السلطنه یکی از نخستین نوشتههای خاص دورهی قاجار است که به قلم تاجالسلطنه دختر ناصرالدین شاه به نگارش درآمده است.
این شاهزاده ی فکور دورهی قاجار با این که میتوانست حامی و مدافع سیاست گذاریها و عملکرد پدر تاجدار خود و پس از وی مظفرالدین شاه باشد، از هیچ انتقادی نسبت به آندو و شماری از کارگزاران حکومتی فروگذاری نکرده است.
تاج السلطنه گر چه خود معترف بود «که تحصیل من خیلی کم و بالاخره هیچ بود» (خاطرات تاج السلطنه، ص 22) ولی از اشارات او در متن کتاب بر میآید که بعدها به دانشاندوزی پرداخته است، چه از افکار نوین اجتماعی، الزامات مربوط به تمدن بورژوازی غرب و اهمیت قوانین مدنی آن آگاه بوده است.
تاج السلطنه که قویا از گرایشات فمنیستی برخوردار بود، در کتاب خاطرات خود، توجه ویژهای به مسایل زنان ایرانی میکند و از این که نسبت به حقوق خود وقوفی ندارند، ابراز تأسف میکند.
دربار نابسامان مظفرالدین شاه که دربار پدر نویسنده را به ذهن وی تداعی میکند، از مواردی است که تاجالسلطنه بدان توجه ویژهای دارد، به طوری که مینویسد: «از بدو سلطنت سلسله قاجاریه تا آن زمان، درباری به این افتضاح دیده نشده بود.