Abstract:
زکات یکی از واجبات شرعی در اسلام است که در ایران توسط نهادهای دولتی جمعآوری و توزیع میشود. دریافت و توزیع زکات دارای آثار مختلفی است، بهویژه بر مصرف جامعه اثر میگذارد و میتواند موجب حل مسأله فقر، تأمین نیازهای اساسی نیازمندان و رشد و توسعه اقتصادی شود. بنابراین، در این تحقیق به بررسی اثر توزیع زکات روی مصرف عمومی در ایران پرداخته میشود. در این تحقیق از دادههای ترکیبی در سطح کشور شامل 30 استان از سال 1383 تا سال 1390 استفاده شده و تحلیل دادهها نیز با استفاده از مدل اثر ثابت انجام شده است. این تحقیق نشان میدهد که توزیع زکات اثر مثبتی روی مصرف عمومی دارد. با این وجود، اثر آن کم و کوتاهمدت است. بر اساس تحقیق حاضر توصیه میشود که توزیع زکات نباید به نیازهای مصرفی محدود شود بلکه باید شامل انواع کمکهای مالی باشد که بتواند جریان مستمر درآمد را برای دریافتکنندگان زکات ایجاد کند.
Zakat is one of the religious duties of Islam in Iran was collected and distributed by government agencies. Collection and distribution the zakat has several effects، particularly on the aggregate consumption and the impact can cause the solution to poverty، providing basic necessities to the needy and economic growth. Therefore، This study examines the impact of zakat distribution on aggregate consumption in Iran. The study uses panel data of 30 states in Iran for the period of 2004-2012 (8 years) and analysis is done by using the fixed effect model. The study finds that zakat distribution has a positif impact on aggregate consumption. However، the impact is small and short run. Hence this study recommends that zakat distribution should be not limited to the fulfilment of consumable needs only but should also cover other forms of monetary aid that can generate a continuous flow of income for zakat recepients.
Machine summary:
نتایج تحقیق نشان داد که توزیع زکات در سطح خطای 1 درصد با ضریب 36/0 بهطور معناداری دارای اثر مثبت بر مصرف عمومی است به این معنا که اگر زکات به میزان 1 درصد افزایش یابد آنگاه مصرف عمومی به میزان 36/0 افزایش مییابد.
معادله شماره (7)، مدل مورد استفاده برای آزمون این فرضیه است که آیا توزیع زکات روی مصرف عمومی اثرگذار است.
تخمین اثر زکات بر مصرف عمومی ابتدا با فرض عدم وجود زکات، تابع مصرف کشور بر اساس رابطه معادله شماره (2) تخمین زده میشود که نتایج تخمین این مدل به شرح جدول 3 میباشد.
بنابراین، اثر زکات توزیعشده روی مصرف کم است و ممکن است که به دلیل این واقعیت باشد که فقرا و نیازمندان به عنوان دریافتکنندگان زکات علاوه بر دریافت زکات برای مصارف اساسی دیگر روشهای مساعدت مانند کمک آموزشی بچهها، کمک مالی برای شهریه مدرسه بچهها و غیره را دریافت میکنند یعنی فقرا و نیازمندان ممکن است بیشتر از یک نوع کمک و مساعدت مالی را بهدست آورده باشند به عبارتی بین آنها زکات گستردهای توزیع شده است.
اگرچه براساس این تحقیق فقط 04/0 درصد زکات توزیعشده برای مصرف انتقال داده میشود اما اثر توزیع زکات بسیار گستردهتر است چون که فقرا و نیازمندان سایر کمکهای مالی را به شکل کمک به ساختمانسازی، کمک مالی بهداشت و درمان، کمکهای غذایی ماهانه، کمک در شهریه مدرسه، کمکهای آموزشی، کمکهای دانشجویی و غیره دریافت میکنند.