Abstract:
در دﻫﻪ ﻫﺎی اﺧﯿﺮ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی در ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎری ﭘﯿﺪاﮐﺮده اﺳﺖ. ﻻزﻣﻪ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی، وﺟﻮد ﻧﻈﺎم ﻫﺎی ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری در ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ. ﻧﻈﺎم ﻫﺎی ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻣﻨﺎﺑﻊ و وﺟﻮه ﻣﺤﺪود ﺑﺮای ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﻫﺎی ﻋﻈﯿﻢ، رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮرﻫﺎ را ﺳﻬﻞ ﺗﺮ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﺑﺎ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﭘﺮرﻧﮓ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ در ﻧﻈﺎم ﻫﺎی ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺳﻮدآوری ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آن ﻫﺎ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺳﻮدآوری ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺷﺎﯾﺎن ذﮐﺮ اﺳﺖ ﺳﻮدآوری ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ اﺟﺎزه اﯾﺠﺎد وﺟﻮه ﺑﺮای اﻋﻄﺎی اﻋﺘﺒﺎرات ﺑﯿﺸﺘﺮ را ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎی ﭘﺮ رﯾﺴﮏ را ﺑﺮای ﺳﯿﺎﺳﺖ ﮔﺬاران ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ آﺳﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻣﻄﺮوﺣﻪ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار ﺑﺮ ﺳﻮدآوری ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه و از ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﺎزده ﺣﻘﻮق ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﻬﺎم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﯿﺎر ﺳﻮدآوری اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ 15 ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺮای دوره 10 ﺳﺎﻟﻪ از 1384 ﺗﺎ 1393 ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ﻣﺪل رﮔﺮﺳﯿﻮﻧﯽ ﺧﻄﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺳﻮدآوری ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﻋﻤﺪه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ: ﮔﺮوه اول ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﺺ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﺎﻧﮏ اﺳﺖ و ﮔﺮوه دوم ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺻﻨﻌﺖ و ﻣﺤﯿﻂ ﮐﻼن اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر داراﯾﯽﻫﺎ، ﺗﻨﻮع درآﻣﺪی، رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺗﻮرم ﺑﺎ ﺳﻮدآوری ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ داﺷﺘﻪ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ، ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺎﻟﯽ، اﻧﺪازه، رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎﻧﮑﯽ و ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﺑﺎ ﺳﻮدآوری راﺑﻄﻪ ﻣﻨﻔﯽ دارد. در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻫﯿﭻ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ داراﯾﯽﻫﺎ و ﮐﺎراﯾﯽ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻮدآوری ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ.
Machine summary:
نتایج مطالعه ای انجام شده تحت عنوان عوامل تعیین کننده سودآوری بانک ها در یونان در طی دوره یکپارچگی مالی اتحادیه اروپا توسط کاسمیدو٨ (٢٠٠٨) که در آن به بررسی عوامل مؤثر بر سود ٢٣ بانک در یونان در طی دوره ١٩٩٠ تا ٢٠٠٢ پرداخته شده حاکی از آن است که عامل کیفیت سرمایه تأثیر مثبت و معنیداری بر سودآوری بانک دارد و در صورت وارد کردن متغیرهای مختص بانک ، عامل اندازه نیز اثر مشابهی را به همراه داشته است و مطالبات مشکوک الوصول ، نقدینگی و نسبت هزینه به درآمد دارای اثر منفی و معنیدار در سودآوری بانک ها می باشند.
نتایج مطالعه ابویسانی(١٣٨٣) تحت عنوان بررسی راهکارهای افزایش سودآوری در نظام بانکی کشور که در آن عملکرد بانک ملت در طی ١٢ سال مورد بررسی قرار گرفته است ، نشان داد تسهیلات تکلیفی و کوتاه مدت اثر معکوس بر سودآوری دارد و بین سپرده های کوتاه مدت با سودآوری رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد.
در ذیل به گروه دوم از تحقیقات که به بررسی سایر عوامل موثر بر سودآوری بانکها پرداخته اند اشاره شده است : راملال (٢٠٠٩)١ براساس داده های سال های ٢٠٠٧ – ٢٠٠٢ در مطالعه ای با عنوان عوامل تعیین کننده ویژه بانک ، ویژه صنعت و کلان اقتصادی در سودآوری سیستم بانکداری تایوان نشان داد، معیار سودآوری با ریسک اعتباری و مطالبات مشکوک الوصول دارای ارتباط منفی معنی دار قوی می باشد و به ازای هر یک درصد تغییرات در ریسک اعتباری سودآوری به میزان ٩٤% درصد تغییر می کند همچنین نتایج تحقیق نشان میدهد سرمایه اثر مثبت و معنی دار بر سودآوری دارد که این ناشی از توان بیشتر بانک ها در جهت افزایش قدرت اعتباردهی و در نهایت کسب سود میباشد اما با توجه به ضریب همبستگی ، سرمایه نسبت به ریسک اعتباری تأثیر کمتری در سودآوری دارد.