Abstract:
هدف این مقاله، توسعه ظرفیت فرآیند سیاستگذاری عمومی از طریق بهکارگیری روشهای آیندهپژوهی است. برای محدود شدن قلمرو و کاربردیتر شدن نتایج و به دلیل سوابق موجود، فرآیند سیاستگذاری نفت و گاز بهعنوان مورد مطالعه انتخاب گردیده است. به این منظور پس از مطالعه ادبیات موضوع، پرسشنامه ای طراحی و پاسخهای پانزده خبره، بر اساس نمونه مورد نیاز در تحلیل دلفی، اخذ گردید. همچنین، روش دلفی فازی به منظور تحلیل دادههای جمعآوریشده، استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل، برای توسعه ظرفیت سیاستگذاری عمومی در حوزه نفت و گاز، روش تفکر سیستمی در مرحله تشخیص و ارزیابی مسائل سیاستی نفت و گاز، سناریونگاری در مرحله تدوین گزینههای سیاستی مربوطه، تحلیل هزینه- فایده در مرحله ارزیابی گزینههای سیاستی، برنامهریزی اقدام در مرحله اجرای سیاست و در نهایت بازبینی سیاست و سنجش تأثیر سیاست در مرحله ارزیابی پس از اجرا، بیشترین تناسب را جهت توسعه ظرفیت سیاستگذاری نفت و گاز دارند.
The importance of politics is so high that any attempt to improve the policy making process is considered important. This improvement can also be achieved by utilizing the capacity of other sciences like Futures Study. Therefore، the purpose of this paper is to develop the capacity of the public policy process through the use of futures study methods. For the purpose of limiting the scope and applicability of the results، the oil and gas policy process has been selected as the case of study. In order to this، after studying the literature، and with the opinion of the supervisor and counselors، a 6-point Likert Scales questionnaire was designed، and 15 experts answered the questions. The number of experts has been determined based on the required sample in Delphi analysis، so the fuzzy Delphi method has been used to analyze the data. Based on the results، system thinking method at the stage of identifying and evaluating policy issues stage، scenario at the stage of creating policy options، cost-benefit analysis at the ex-ante assessment stage، action plan at the policy implementation stage، and policy review and policy impact assessment at the ex-post evaluation stage are the most suitable.
Machine summary:
روش هاي پيشنهادي براي هر يک از مراحل پنجگانه از فرآيند سياستگذاري عمومي در ادامه آمده است : الف ) روش هاي آينده پژوهي پيشنهادي در مرحله تشخيص و ارزيابي مسئله سياستي: تفکر سيستمي، دلفي، تحليلي لايه اي علت ها (CLA )، ديده باني (پويش و پايش محيطي)، برون يابي، تحليل تأثير متقابل .
جدول ٧ براي نمونه مقادير فازي شده مربوط به ميزان مناسب بودن روش هاي آينده پژوهي براي مرحله تشخيص و ارزيابي مسائل سياستي در فرآيند سياستگذاري نفت و گاز را نشان ميدهد.
جدول ٧- مقادير فازي شده ميزان مناسب بودن روش هاي آينده پژوهي براي تشخيص و ارزيابي مسائل سياستي نفت و گاز تفکر سيستمي دلفي CLA ديده باني برون يابي تأثير متقابل )0.
جدول ٨ نتايج تحليل پاسخ خبرگان در خصوص سؤال اصلي را نشان ميدهد: جدول ٨- تناسب روش هاي آينده پژوهي براي تشخيص و ارزيابي مسائل سياستي نفت و گاز مرحله سياستگذاري عنوان روش ميانگين ديدگاه مقدار قطعي نتيجه تفکر سيستمي )0.
٧٣ پذيرش چنانکه جدول ٨ نشان ميدهد از بين روش هاي مطرح در پرسشنامه براي ارزيابي و تشخيص مسائل سياستگذاري نفت و گاز سه روش (با مقدار قطعي بالاي ٠/٧) مناسب تشخيص داده شده اند.