Abstract:
خیر مقدم گویی براساس یک سنت دیرپای ایرانی به وجود آمد و در آغاز رسم،فرهنگ و سنت بود که آن را زنده نگاه میداشت،اما در طول زمان با ظهور هنرمندان نواندیش و خلاق این سنت نیز در دست هریک رنگ و بویی تازه یافت و صد افسوس که در همان دوران نه امکانات فنی فرصت حفظ و نگاهبانی آن را میداد و نه همت دانشمندان-که دستههای مطربی را شایسته صرف وقت نمیدانستند-متوجه این هنرمندان مهجور میشد،تا اصول و قواعد آن به بحث و تحلیل و چالش درآید. امروزه فقط میتوان دیدهها و شنیدهها را ملاک تفحص قرار داد و از آن این گمنامان عرصه نمایش قواعد،اصول و تکنیکهایی ار آفریدند که مبنای ساختار و ساختمان نمایش ایرانی شد.این قواعد در دست هرکس که افتاد به شکل و گونهای نو خودنمایی کرد و گاه برحسب ذوق،سلیقه و نیاز فردی و منطقهای چیزی به آن افزودند و چیزی دیگر کاستند.آنچه میماند باور همه آنچه است که داشتهایم و چندان قدرش ندانستیم و همت بازنگری در آنچه که امروز نداریم. این مقاله سعی دارد خیر مقدم و خوشآمد گویی دستههای مطربی را در آغاز جشنها و مراسم مردمی به عنوان بخشی از ساختمان نمایش سنتی ایران تعریف کرده و به کشف ساختار و ساخت مایه آن در چهار بخش خیر مقدم منثور،خیر مقدم منظوم،خیر مقدم بحر طویل و خیر مقدم ترکیبی بپردازند.
Machine summary:
"این مقاله سعی دارد خیر مقدم و خوشآمد گویی دستههای مطربی را در آغاز جشنها و مراسم مردمی به عنوان بخشی از ساختمان نمایش سنتی ایران تعریف کرده و به کشف ساختار و ساخت مایه آن در چهار بخش خیر مقدم منثور،خیر مقدم منظوم،خیر مقدم بحر طویل و خیر مقدم ترکیبی بپردازند.
زیرکی هنرمندان ایرانی،اقتضاها و امکانات این نوع نمایش،فرهنگ مهماندوستی و مهمانپذیری ایرانی،پیوند ذاتی و ناگسستنی میان تماشاگر و گروه،نیاز به ایجاد و حفظ این ارتباط و ساختار بخشبندی شده نمایش ایرانی باعث شده بود که خیرمقدم به عنوان بخشی از اجرای مراسم شناخته شده،از تصادفات معمول عبور کرده و شکلی نمایشی پیدا کند.
مجید افشار از سیاهسیاهبازیهای قدیمی میگوید: «معمولا پس از شروع مراسم رسمی و اجرای چند قطعه موسیقی توسط مطربها،سردسته روی حوض میرفت که موقتا برای اجرای نمایش با الوار و امکانات دیگر بسته شده بود و نسبت به میهمانان درون حیاط ارتفاع بیشتری داشت.
بنابراین از آغاز،این مبنای محتوایی و ساختاری در ترکیب و چینش ابیات خیرمقدم با همان ساختار و محتوای کل اثر قابل بررسی و مشاهده است،به طوری که اساس طراحی آن از خیرمقدم به عنوان مقدمهای کاملا ایرانی و سنتی ترسیم شده است و پیش زمینه لازم را نیز به مخاطب میدهد.
خیرمقدم گویی در دستههای مطربی به عنوان یک گونه یا شگرد نمایشی مطرح نبوده و فقط خوشآمد گویی بوده است ولی استفاده درست و آگاهانه از امکانات ویژگیها و شرایط آن توسط دستاندرکاران نمایش سنتی ایران میتوانسته است موجب تحولی بنیادی باشد و اثر را از ذوق آفرینشگری ایرانی انباشته کند."