Abstract:
در این مقاله ضمن بررسی دو مفهوم تجاوز حداقلی و حداکثری رسانهها به حریم خصوصی،تلاش میشود تا این مسئله مشخص شود که تعریف و ماهیت تجاوز یک رسانه به حریم خصوصی مخاطب چیست؟به همین منظور در گام اول معانی لغوی و اصطلاحی واژهء اخلاق،رسانه و اخلاق رسانه تشریح میگردد و سپس،تاریخچه و تعریف حریم خصوصی بررسی میشود.در همین راستا دو تعریف مفهومی و مصداقی از حریم خصوصی بیان میشود.در ادامه به تفصیل سابقهء حریم خصوصی در اسلام براساس آیات قرآن، احادث و روایات تبیین میگردد و بر همین اساس،به هشت نوع ممنوعیت در ارتباط با حریم خصوصی اشاره میشود.پس از بیان این تعاریف گونههای تجاوز رسانههای امروزی به حریم خصوصی مردم در چهار بخش طبقهبندی میگردد و در نهایت،براساس دستورالعملهای شرع مقدس و قوانین حقوقی استنباط شده از آن،رسانهها و به ویژه رسانهء ملی ملزم به حفظ حریم خصوصی مردم،هم به مفهوم حداقلی و هم حداکثری، میشود.
Machine summary:
"در ایران نیز با آنکه نظام حقوقی کشورمان،دست کم از زمان تصویب اولین قانون اساسی،با عطف به حمایتهای سنتی از حق حریم خصوصی،مانند رعایت حرمت مسکن اشخاص و منع بازکردن نامههای شخصی و غیره آشنا شده است،در فرهنگ عمومی نیز حریم خصوصی اهمیت خاصی داشته است تا حدی که کمتر از صد سال پیش در ایران مردم با این استدلال که با صدور شناسنامه میخواهند نام خود و متعلقاتشان را در دفتر دولت بنویسند،با ثبت احوال مبارزه میکردند و کسی حق نداشته است نام همسر و فرزند یا تعداد زوجات،فرزندان و سن آنان را بداند(شهریباف،8731:682).
ممنوعیت اشاعهء فحشا و هتک ستر اسلام نه تنها دولت و اشخاص ثالث را از ورود در حریم خصوصی انسانها منع کرده است بلکه به تکتک انسانها نیز دستور داده است که از افشای امور و مسائلی که نوعا برای دیگران فاش نمیشود و نوعا کتمان آنها برتر از ابراز آنها تلقی میشود،خودداری کنند.
براساس دو معنایی که در مقدمه برای تجاوز به حریم خصوصی افراد توسط رسانهها برشمردیم ،معنای وسیع و معنای محدود میتوان استنباط کرد؛اگرچه در معنای وسیع،مخاطب رسانه به موجودی منفعل و بدون قدرت تصمیمگیری در زندگی خصوصیاش تبدیل میشود و متولیان رسانهای به تصمیمگیری در این زمینه میپردازند و از دیدگاه حقوق رسانه،موضوع قابلیت بحث ندارد ولی از منظر اخلاق رسانهای لازم است سیاستهای رسانه و فرایند تولید برنامههای آنها در چارچوب اخلاق مبتنی بر فرهنگ جامعه باشد تا تولیدات و نتایج عملی آنها موجب انحراف جامعه از مبانی دینی افراد نگردد و چنانچه برخی از برنامهسازان از این امر تعدی کنند،براساس اصول اخلاق رسانه مرتکب گناه و براساس قوانین مدنی و مجازات اسلامی مستوجب تأدیب و برخورد جدی خواهند بود."