Abstract:
داعش نام اختصاری گروه افراطی موسوم به دولت اسلامی عراق و شام که در سوریه و عراق فعالیت دارد، داعش در واقع ادامه تشکیلاتی گروه های سلفی جهادی در عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی بوده که همواره در اعلامیه های خود به فتواهای ابن تیمیه استناد می کردند. این گروه تندرو بخاطر تفسیر و قرائت های خشن از اسلام و خشونت هایش معروف می باشد. جریان داعش، از حیث زمینه های اجتماعی شکل گیری، نوع ایدئولوژی و تفکر حاکم بر آن، سازماندهی و عملکرد و همچنین نیروهای خارجی درگیر در آن، توجه بسیاری از پژوهشگران و تحلیل گران را به خود جلب کرده است. طبعا پرداختن به چنین پدیده پیچیده ای بدون در نظر گرفتن متغیرهای داخلی دو کشور سوریه و عراق و همچنین منافع بازیگران خارجی میسر نیست. بنابراین، پژوهش حاضر تلاش می کند به این پرسش اصلی پاسخ دهد که زمینه های داخلی و بین المللی شکل گیری داعش و بحران اخیر در سوریه و عراق چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی در شکل گیری این گروه تندرو و گسترش بحران در دو کشور سوریه و عراق نقش داشته اند. به عبارت دیگر آموزه های وهابیت عربستان و بحران های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این جوامع از یکسو و دخالت بازیگران خارجی و متحدان منطقه ای آنها برای حفظ موقعیت و جایگاه خود در موازنه قدرت جدید درپی جنبش های مردمی در منطقه از سوی دیگر منجر به شکل گیری این گروه سلفی تندرو و ناامن شدن منطقه شده است.
Daesh abbreviated Extremist group called the Islamic State of Syria and Iraq and the Levant، which is active in Syria and Iraq (ISSI). In the past two years، the group has managed to occupy large parts of Iraq and Syria. In fact، Daesh continued Salafi groups led by Abu Musab al-Zarqawi in Iraq Jihad who was active in his declarations rely on Ibn Taymiyya’s fatwa. This extremist group is known for its harsh interpretation of Islam and its violence. Daesh، because of the social formation، ideology، organization and operation، as well as external forces involved، has attracted the attention of many researchers and analysts. Of course، not possible to address such a complex phenomenon، regardless of the internal variables of both Syria and Iraq، as well as the interests of external actors. Hence، the present study tries to answer the question، what is the area of domestic and international Daesh formation and the crisis in Syria and Iraq? The findings suggest that a combination of internal and external factors have played a role in the Daesh formation and development of the crisis in Syria and Iraq. In other words، Saudi Wahhabi teachings and social crises، economic and cultural communities on the one hand and involvement of external actors and their regional allies to maintain its position in the new balance of power following the popular movements in the other hand، has led to the formation of the Salafist Group Extremist and unsafe area.
Machine summary:
حال این پرسش پیش میآید که زمینههای داخلی و بینالمللی شکلگیری بحران اخیر در سوریه و عراق چیست؟ گروه داعش از لحاظ فکری و ایدئولوژیکی چه نسبتی با اندیشه وهابیت دارد؟ و درنهایت اینکه بازیگران خارجی بهویژه امریکا و متحدان منطقهای آنها از جمله عربستان چه نقشی در تقویت و گسترش این جریان افراطی در منطقه داشتهاند؟ در پاسخ میتوان گفت، به نظر میرسد ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی در شکلگیری این بحران نقش داشتهاند.
زمینههای داخلی شکلگیری داعش در عراق و سوریه چنانکه اشاره شد متغیرهای داخلی (تفکر بنیادگرای وهابیت و بحرانهای داخلی کشور عراق و سوریه) و خارجی (حمایت کشورهای منطقهای و فرامنطقهای) به صورت درهمتنیدهای در پیدایش جریان داعش دخیل بودهاند که در ادامه، ابتدا زمینههای فکری و بحرانهای اجتماعی مؤثر در شکلگیری این گروه را به ترتیب با تکیه بر نظریه ژاک برک و الگوی نظری– تجربی دکمجیان تبیین و بهتفصیل مورد بررسی قرار خواهیم داد: 3-1- ریشههای فکری- ایدئولوژیکی داعش: تفکر وهابیت جنبشهای سلفی از قرن هشتم هجری قمری شروع شده و تاکنون چهار مرحله را طی کرده است.
» (Addis,2010:5) و با شروع خیزشهای مردمی در خاورمیانه و شمال افریقا، متحدان و همپیمانان عربستان سعودی که دارای ویژگی مشترک بسیاری بودند یکی پس از دیگری سرنگون شده، یا دچار بحران شدند سنگینی این اتفاقات به همراه حاکم بودن دولت شیعی و همپیمان با ایران در عراق و سوریه بر سر عربستان سعودی سایه افکنده و باعث شده که این کشور برای حفظ موازنه قدرت نوین منطقهای به همراه کشورهای فرامنطقهای همپیمان خود (امریکا) که آن هم منافع استراتژیک در منطقه خاورمیانه دارد، جنگ نیابتی را با تجهیز و تأمین گروههای سلفی در سوریه و عراق شروع نمایند.