Abstract:
یکی از مشکلات شهر تهران به عنوان پایتخت سیاسی و اقتصادی کشور، برداشت بی رویه آب از سفره های آب زیرزمینی است که سبب متراکم شدن لایه ها و رسوبات شده است . این پدیده باعث نشست زمین به صورت ناگهانی (در سفره های ماسه ای) و یا به طور تدریجی (در سفره های رسی) میگردد. این امر به صورت بالقوه میتواند باعث مشکلاتی مانند ایجاد درز و شکاف در سطح زمین ، خسارت کالبدی به ساختمانها و ابنیه ، خسارت به خیابان ها و جاده ها، فرو رفتن تدریجی دکل ها و سازه ها، ریزش جداره چاه ها، تغییر شیب زمین و افزایش سیل خیزی منطقه گردد.
این پدیده ، علاوه بر اثرات کالبدی و فیزیکی، پیامدهای دیگری چون اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی هم خواهد داشت .
این پدیده زمانی پیچیده تر خواهد شد که در یک گسترة جغرافیایی حساس همچون تهران رخ دهد.
این مقاله به دنبال آن است تا پیامدهای ناشی از افت آبهای زیرزمینی تهران را مورد بررسی قرار داده و احصاء نماید. این تحقیق با استفاده از روش شناسی کیفی و مبتنی بر ابزار مصاحبه ، به انجام رسیده است ؛ بدین صـورت کـه بـا مـدیران و مسئولان مرتبط در دسترس ، مصاحبه صورت گرفته و اشـباع نظـری حاصـل گردیـد. یافتـه هـا گویـای ایـن اسـت کـه فرونشست زمین بر ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیسـت محیطـی و سیاسـی و امنیتـی تـاثیر خواهـد گذاشـت ؛ برخـی از مهمترین پیامدهای ناشی از برداشت بی رویه از سفره آب زیرزمینی عبارت اسـت از: از بـین رفـتن اکوسیسـتم منطقـه ، خسارات کالبدی به ابنیه و شریانهای حیاتی شهری، برهم خوردن آرامش روانی شهروندان ، و ایجاد معضلات اقتصـادی و تاثیر بر کسب و کار شهروندان .
Machine summary:
بررسي پيامدهاي ناشي از بحران افت آبهاي زير زميني (مطالعه موردي شهر تهران ) دريافت مقاله : ١٣٩٦/٠٨/٠٣ حسين ظفري تأييد مقاله : ١٣٩٦/٠٩/٠٢ سيد مرتضي روحاني چکيده يکي از مشکلات شهر تهران به عنوان پايتخت سياسي و اقتصادي کشور، برداشت بي رويه آب از سفره هاي آب زيرزميني است که سبب متراکم شدن لايه ها و رسوبات شده است .
امروزه با توجه به رشد و افزايش جمعيت و ساکنان شهر تهران و در پي استفاده بيحساب از منابع آبي و افزايش برداشت از سفره هاي آب زير زميني، موجبات فرونشست و پايين رفتن سطح ايستايي سفره هاي آب زير زميني فراهم شده است به گونه اي که اين روند علاوه بر ايجاد بحران براي ساکنان شهر در آينده اي نه چندان دور، ضمن تهديد سلامت اجتماعي با فرونشستهاي غير قابل پيش بيني و کنترل قطعا شاهد خسارات جاني و مالي براي ساکنان و شهروندان تهران خواهيم بود.
انگيزه و سؤال اصلي محقق اين است : "پيامدهاي ناشي از افت آبهاي زيرزميني تهران کدام است ؟" تعاريف و ادبيات بحران شايد کمتر واژه اي همچون «بحران »١، ادبيات معاصر و از جمله ادبيات علوم اجتماعي را به خود مشغول داشته و رشته هاي علمي مختلف را درگير ساخته باشد (جدي، ١٣٩١: ٢٦٣)؛ به گونه اي که ، در دهه هاي اخير در مورد بحران ، چگونگي 1 - Crisis شکل گيري و اداره آن ، مطالعات و تحقيقات متعددي با ديدگاه ها و شيوه هاي مختلف انجام شده است .