Abstract:
جنگ عراق علیه ایران از جمله حوادث تاریخی است که در سطوح گوناگون ملی، منطقه ای و بین المللی تاثیراتی شگرف به جای گذاشته است از جمله تحولاتی که می توان به آن اشاره کرد، کسب تجاربی در عرصه های دفاعی نظامی است. بهره گیری از نتایج و درس های نبردها می تواند، مورد استفاده جنگها و بحران های آینده قرار گیرد. اولین نبردی که در چارچوب استراتژی نظامی دفاعی ایران طراحی، تصویب و اجرا شد عملیات طریق القدس نام گرفت که از جایگاه ویژه ای نزد نظامیان برخوردار است. نویسنده این مقاله به جایگاه عملیات طریق القدس در استراتژی جنگ و نیز چگونگی اجرای عملیات می پردازد. آگاهی از چگونگی
عملکرد چنین نبردی می تواند برای مجموعه های آکادمیک نظامی و غیرنظامی موثر واقع گردد.
The Iraqi war against Iran is one of the historical incidents which have had enormous
effects in different national, regional and international levels. A development
among the others is gaining experience in military and defense arenas by
the Iranians. The findings and lessons of the battles can be used in the future wars
and crises. The Operation Tariq-ol-Qods was the first battle planned, approved and
implemented in frame of the Iran defence-military strategy in imposed war; The op eration which gained an important place among the military society. This article
studies the particular place of the Operation Tariq-ol-Qods in the strategy of war
and in the implementation method of the operations. Studying the performance of
such battle can be effective for the both military as well as civil academies. -
Machine summary:
د. بحث و بررسي طرح مانور در طرحريزي مانور عمليات پيشبيني شده بود كه نيروهاي سپاه و ارتش بايد با عمليات تهاجمي وسيع و انهدام گسترده قواي دشمن در اين منطقه، توان رزمي و ميل جنگجويي نيروهاي متجاوز را به شدت كاهش دهند و براي اجراي حمله نهايي جهت بيرون راندن دشمن از سرزمينهاي اشغالي آماده باشند، بر اين اساس پيشنويس طرح و مانور پيشنهادي عمليات طريقالقدس كه در دهه سوم مهرماه سال 60 توسط قرارگاه مشترك ارتش و سپاه و با امضاي غلامعلي رشيد (فرمانده ستاد عمليات جنوب) از سپاه و سرهنگ نياكي (فرمانده قرارگاه و لشكر 92 زرهي) از ارتش تهيه و به فرماندهان سپاه و ارتش و نزاجا و كليه يگانهاي حاضر در محدود منطقه عمليات و استان خوزستان اعلام و ابلاغ شد، که مهمترین فراز آن از این قرار است: "لشكر 16 زرهي ارتش منهاي تيپ 3 تقويت شده با تيپ 3 لشكر 92 زرهي ارتش و يگانهاي سپاه (تيپهاي 14 امام حسين(ع)، 34 امام سجاد(ع)، 25 كربلا و 31 عاشورا) در ساعت(س)، روز (ر) در شمال و جنوب رودخانه كرخه حمله نموده و بستان و مناطق غربي سوسنگرد را آزاد، سپس با اتكاء به موانع طبيعي اقدام كنند.
1. تلاش اصلي نبرد با توجه به تحليل و بررسي از نگرش دشمن نسبت به توان خودي و عدم باور آنان نسبت به امكان عبور قواي خودي از منطقه رملي شمال عمليات، محور شمالي رودخانه كرخه به عنوان بازوي اصلي مانور تك احاطهاي عمليات انتخاب لذا مقرر شد اين منطقه با استفاده از يك مانور احاطهاي و با به كار بردن دو تيپ پياده سپاه و يك تيپ زرهي ارتش پاكسازي شده و تنگه چزابه تأمين شود.