Abstract:
هدف: یکی از فرآیندهای مدیریت ریسک، ارزیابی ریسک است. در اغلب روشهای ارزیابی، ریسک به عنوان تابعی از احتمال رخداد و شدت اثر خطرات معرفی شده است. با بهرهگیری از این تعریف روشهای مختلف ارزیابی ریسک توسعه داده شدهاند. در سیر تکامل این روشها، شاخصی با عنوان نمره اولویت ریسکِ کارای جامع (TERPN) معرفی شده است. در این شاخص عوامل موثر بیشتری در راستای تعیین اهمیت ریسکها، مد نظر قرار میگیرند. این شاخص علاوه بر دارا بودن مزایای متعدد، دارای محدودیتها و اشکالاتی نیز هست که در صورت چیره شدن بر آنها میتوان عملکرد بهتری از منظر اثربخشی و کارایی داشت. پژوهش حاضر با هدف رفع این محدودیتها و اشکالات صورت گرفته است.
روش: روش پیشنهادی این پژوهش یک فرایند شامل 11 گام برای ارزیابی ریسک است. در این روش پس از مشخص شدن نواحی ریسک، ریسکها و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه، ارزیابی ریسک با بکارگیری یک روش ترکیبی مبتنی بر تحلیل پوششی دادهها انجام میشود.
یافتهها: برای اعتبارسنجی روش پیشنهادی در یک مثال نمونه، مشخص شد این روش ریسکهایی را انتخاب میکند که بر مبنای هر دو شاخص TERPN و شاخص پیشنهادی این پژوهش باعث کاهش بیشتری در سطح ریسکهای غیر قابل تحمل به میزان 8/3 درصد میشود. درباره هزینه انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه نیز مشاهده میشود که براساس اولویتبندی روش پیشنهادی مقدار هزینه کلیه اقدامات نسبت به روش معمول در حدود 8/26 درصد کاهش خواهد داشت.
نتیجهگیری: روش این پژوهش به منظور ارزیابی ریسک علاوه بر حفظ ویژگیهای مثبت روش TERPN، محدودیتها و اشکالات را برطرف نموده و در پیادهسازی فرایند مدیریت ریسک امکان دستیابی به سطح بهرهوری (اثربخشی و کارایی) بالاتری را ایجاد مینماید.
Objective: Risk management in organizations is a major process, one of the sub-processes of which is the risk assessment. The simplest assessment methods have introduced risk as a function of the probability of occurrence and the severity. Using this definition, various methods for risk assessment have been developed. The development of these methods has introduced an indicator called the total efficient risk priority number (TERPN) in which more effective factors were considered to determine the importance of the risks. In addition to its many advantages, this indicator has limitations that if they are handled, it can have better performance in terms of effectiveness and efficiency, and the present study aims to eliminate these limitations. Methods: The proposed method is a step-by-step process consisting of 11 for risk assessment in which after identifying risk areas, risks, corrective and, preventive measures the process is performed using a combined method with data envelopment analysis. Results: To validate the proposed method with a sample example, it was found that this method selects risks that, based on both the TERPN index and the proposed index, causes a further reduction in the level of intolerable risks by 3.8%. Regarding the cost of corrective and preventive measures, it can be seen that based on the prioritization of the proposed method, the cost will be reduced by about 26.8% compared to the former method. Conclusion: In order to evaluate the risk, in addition to maintaining the positive features of the TERPN method, this research method eliminates the limitations and in the major implementation of the risk management process, it is possible to achieve a higher level of productivity (effectiveness and efficiency).
Machine summary:
اين پژوهش در نظر دارد با بکارگيري تکنيک تحليل پوششي داده ها روشي جديد به منظور ارزيابي ريسک ارائه نمايد که علاوه بر حفظ ويژگيهاي مثبت روش TERPN، محدوديت ها و اشکالات ذکر شده را برطرف نموده و در پياده سازي فرايند مديريت ريسک امکان دستيابي به سطح بهره وري (اثربخشي و کارايي) بالاتري را ايجاد نمايد.
در پژوهشي ديگري که از شاخص RPN استفاه نموده است ، بران و ساوينو (٢٠١٨) در مقاله اي روش معمول FMEA را با بکارگيري مقايسات زوجي در راستاي تعيين اهميت نسبي فاکتورهاي ورودي در محاسبه RPN و زنجيره هاي مارکوف براي محاسبه توزيع ريسک در بلند مدت بهبود داده و مورد استفاده قرار دادند.
2 Bowles 3 Multi Criteria Decision Making آگويار و همکاران ١ (٢٠١٠) در پژوهشي که از تکنيک هاي تصميم گيري چندشاخصه استفاده نموده است ، معيارهاي موجود در مدل معمول RPN را با بکارگيري روش AHP وزن دهي نمودند.
در نوع اول زماني که داده ها يا روابط ارزيابي ريسک داراي عدم قطعيت باشد، اين تئوري به کمک ساير روش هاي اولويت بندي خواهد آمد و شاهد استفاده از تکنيک هاي تصميم گيري چندمعياره ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Garcia & Schirru 2 Data Envelopment Analysis 3 Charnes et al.
ديبونا و همکاران (٢٠١٨) ادعا نمودند که مهمترين جنبه در پياده سازي FMECA، انتخاب اقدامات اصلاحي مناسب براي کاهش سطح ريسک با تمرکز بر ريسک هاي داراي بالاترين مقادير RPN است که بر اساس RPN، اين موضوع بدون توجه به هزينه و اثربخشي اقدامات اتخاذ شده و ساير عوامل مهم ديگر انجام ميشود.