One of the fundamental issues of the formation of Islamic humanities is solving its methodological issues. The purpose of this research is to contribute to the scientific movement formed in the direction of Islamization of the humanities, in search of the feasibility, method and conditions of deriving the descriptive and normative propositions of the humanities from the legislative rulings. The results of the research, which was carried out by analytical-descriptive method, show that it is possible to infer descriptive and normative propositions of humanities from legislative rulings, and if the researcher is proficient in the term ijtihad of the seminary and has expertise in one of the disciplines of humanities, he can maintain The principles and foundations of Jawaheri's method of jurisprudence to infer descriptive and normative statements of human sciences from legal rulings. The basis of this inference is based on conjecture, and by gathering evidence and leaving the suspect, the level of confidence is increased to the content of conjecture. At the end, some examples of inferred propositions with the mentioned method are presented
Machine summary:
پیشینۀ پژوهش تحقیقی که بهصورت مستقیم امکان و شرایط استنباط گزارههای توصیفی علوم انسانی از احکام تشریعی را بررسی کرده باشد، یافت نشد، اما تحقیقات مرتبطی در این زمینه وجود دارد که به اختصار به برخی از آنها اشاره میشود: 1.
3. محسن جوادی (1375) در کتاب مسئلۀ باید و هست دربارۀ رابطۀ ارزش و واقع بهصورت مستوفا بحث کرده است که میتواند برای اثبات امکان استنباط گزارههای توصیفی علوم انسانی از احکام شرعی مفید باشد.
امکانسنجی استنباط گزارههای توصیفی و هنجاری علوم انسانی از احکام تشریعی مرور اجمالی آموزههای اسلام نشان میدهد نقش این دین در مدیریت زندگی بشر، ایجابی است نه سلبی؛ یعنی دین اسلام برای زندگی بشر برنامه دارد و اینگونه نیست که برنامهریزی را صد درصد به او واگذار کرده و خود تنها به بیان محدودیتها اکتفا کرده باشد (صدر، 1421 ق، ص 32).
آنها بهتفصیل از آن قواعد اطلاعی ندارند، اما در عمل بهصورت ارتکازی آن را به کار میبرند؛ بنابراین هر کودکی که سخنگفتن را آموخته باشد، بهصورت اجمالی و ارتکازی به قواعد دستوری زبان نیز آگاهی دارد؛ اگرچه این قواعد بهصراحت به هیچ کودکی آموزش داده نمیشود (همان)؛ بر همین اساس میتوان ادعا کرد درصورت تحلیل احکام تشریعی و دستیابی به نظریات پشتیبان آنها میتوان گزارههای توصیفی و هنجاری علوم انسانی را استنباط کرد.
پژوهشگر باید مجتهد باشد؛ البته اجتهاد متجزی در ابوابی که مرتبط با یکی از رشتههای علوم انسانی است، کفایت میکند؛ برای مثال پژوهشگری که بهدنبال استنباط گزارههای توصیفی و هنجاری دانش اقتصاد از احکام تشریعی است، باید در ابواب معاملات بالمعنی الاخص مجتهد باشد.
نمونههایی از استنباط گزارههای توصیفی و هنجاری علوم انسانی از احکام تشریعی الف) کنز پول سبب رکود اقتصادی است حکم شرعی براساس فتوای قاطبۀ فقها زکات نقدین واجب است.