Abstract:
امروزه، یکی از مباحث مهم در قانون آیین دادرسی کیفری، مساله صلاحیت مراجع قضایی است. به این صورت که وقتی جرمی اتفاق میافتد باید مشخص شود از میان دادگاه های موجود کدام یک صلاحیت رسیدگی به آن جرم را دارد. صلاحیت، یعنی توانایی و شایستگی یک مرجع برای رسیدگی به آن موضوع؛ به همین دلیل است که قاضی در هنگام مراجعه به پرونده، اولین کاری که بایستی انجام دهد این است که صلاحیت و شایستگی ذاتی، محلی و شخصی خود را جهت بررسی، نسبت به موضوع، احراز کند؛ چرا که اگر صلاحیت رسیدگی به آن را نداشته باشد اقدامات انجام شده نسبت به آن پرونده حتی اگر هم درست
باشد باز هم از موارد نقض حکم از مراجع بالاتر محسوب می شود. از جمله دادگاه هایی که در قانون آیین دادرسی کیفری براساس نوع جرم و مجازات و شخصیت افراد صلاحیت رسیدگی دارند عبارتاند از: دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه نظامی، دادگاه اطفال و نوجوانان. اگرچه دادگاه بخش و دادگاه ویژه روحانیت نیز در میان دادگاههای کیفری وجود دارد اما اینکه چرا قانون گذار آنها را در ماده 2۹۴ بیان نکرده، شاید به این دلیل است که دادگاه بخش علاوه بر مسائل کیفری به مسائل حقوقی هم رسیدگی می کند و دادگاه ویژه روحانیت به موجب آییننامه تشکیل شده است.
Machine summary:
اگرچه دادگاه بخش و دادگاه ویژه روحانیت نیز در میان دادگاه های کیفری وجود دارد اما اینکه چرا قانون گذار آنها را در ماده ٢٩٤ بیان نکرده ، شاید به این دلیل است که دادگاه بخش علاوه بر مسائل کیفری به مسائل حقوقی هم رسیدگی می کند و دادگاه ویژه روحانیت به موجب آیین نامه تشکیل شده است .
دادگاه کیفری یک از مراجع عمومی نخستین میباشد که به دلیل اهمیت جرایمی که در آن رسیدگی می شود دارای ویژگی های خاصی می باشد از جمله تقسیم تعدد قاضی و تشکیل جلسه مقدماتی این دادگاه از چنان اهمیتی برخوردار است که حتماً متهم باید دارای وکیل باشد و اگر متهم تمکن مالی برای گرفتن وکیل نداشته باشد برای وی وکیل تسخیری گرفته میشود.
همچنین در خصوص سقط جنین که امروزه یکی از موارد شایع در جوامع ما می باشد باید گفت که «رسیدگی به جرم سقط جنینی که روح در آن دمیده شده به دلیل پیش بینی مجازات قصاص در قانون در صلاحیت دادگاه کیفری استان است (همان دادگاه کیفری یک ) در این خصوص آرای قضایی شعبه دیوان عالی کشور وجود دارد از جمله این که در نزاع دسته جمعی منتهی به قتل عمدی دادگاه کیفری استان (دادگاه کیفری یک ) صلاحیت رسیدگی به اتهام کلیه متهمان را دارد.