چکیده:
سرمایه اجتماعی را می¬توان مجموعه¬ای از عناصر نظیر اعتمادجمعی، هنجارها و شبکه¬ها دانست که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک جامعه شده و در قالب آن همکاریها تسهیل می¬گردد. به حرکت درآوردن سرمایه¬های اجتماعی متروک، مولفه ای مثبت در راه تجمیع نیروها وتقویت همکاری¬ها است ودرفرآیند ایجاد تغییرات سیاسی- اجتماعی نقش قابل توجهی دارد. این نکته در انقلاب¬ها که ازمصادیق مهم تغییرات اجتماعی هستند، جایگاه برجسته¬ای می¬یابد. چراکه انقلاب¬ها نیازمند مشارکت، آگاهی و اعتمادند و این مهم بابکارگیری سرمایه اجتماعی و استفاده بهینه از آن میسر می¬شود. در این نوشتار پس از تبیین مفهوم سرمایه اجتماعی و ابعاد آن، با نگاهی استنباطی و مبتنی بر سیره نظری و عملی امام خمینی(ره) و با تکیه بر تحلیل گفتارها و واکاوی اندیشه وی در این باب، نشان می¬دهیم که ایشان با بهره¬گیری بهینه از عناصر و نهادهای مذهبی، سه مولفه اعتماد، انسجام¬ و مشارکت را تقویت نموده و در نتیجه توانست سرمایه اجتماعی جامعه ایران را به طرز مطلوب و در راستای شکل گیری نظام جمهوری اسلامی تقویت و مدیریت نماید.
خلاصه ماشینی:
تأثیر رهبری امام خمینی (ره ) بر سرمایه اجتماعی در جریان انقلاب اسلامی ایران سید حسین اطهری ١ چکیده سرمایه اجتماعی را می توان مجموعه ای از عناصر نظیر اعتمادجمعی ، هنجارها و شبکه ها دانست که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک جامعه شده و در قالب آن همکاریها تسهیل می گردد.
در این نوشتار پس از تبیین مفهوم سرمایۀ اجتماعی و ابعاد آن ، با نگاهی استنباطی و مبتنی بر سیرة نظری و عملی امام خمینی (ره ) و با تکیه بر تحلیل گفتارها و واکاوی اندیشه وی در این باب ، نشان می دهیم که ایشان با بهره گیری بهینه از عناصر و نهادهای مذهبی ، سه مؤلفۀ اعتماد، انسجام و مشارکت را تقویت نموده و در نتیجه توانست سرمایۀ اجتماعی جامعه ایران را به طرز مطلوب و در راستای شکل گیری نظام جمهوری اسلامی تقویت و مدیریت نماید.
مدار این پژوهش گرد این فرضیه اصلی می گردد که امام خمینی (ره ) به عنوان رهبری که هم دارای ویژگی های رهبران بسیج گر و هم واجد خصایص رهبران سیاست گذار بود، توانست با بهره گیری هوشمندانه از عناصر و دقایق مذهبی ، سرمایه اجتماعی متروک جامعه ایران را به حرکت در آورد.
در واقع اطلاعات و آگاهی هایی که امام از طریق سخنرانی ها و بیانیه های خود در اختیار مردم می گذارد در راستای تأکید بر همبستگی و وحدت بین همه اقشار و دعوت نمودن از آن ها و استفاده از نمادها و شخصیت های مذهبی بود که موجبات تقویت اعتماد اجتماعی را فراهم می نمود.