چکیده:
تمرکز اصلی این مقاله بر تشریح نقش رادیو در کنترل بحران بلایا و فجایع طبیعی مانند زلزله ، سیل و ... است . نویسنده معتقد است مدیران و کارگزاران رسانه های گروهی برای ایفای نقش فعال و کارآمد در شرایط بحرانی باید در وهله نخست ، شناخت دقیقی از نوع بحران و آثار و پیامدهای آن به دست آورند و سپس با شناخت ضرورت های اجتماعی و ویژگیهای مخاطبان ، رسانه مناسب را بر مبنای ظرفیت ها و کارکردهای خاص آن ، انتخاب کنند. از این منظر در مدیریت و کنترل بحران های طبیعی، برای رسانه ها سه کارکرد اساسی در نظر گرفته شده است که عبارتند از: آموزش ، مواجهه با بحران و پشتیبانی و اصلاح . بنابراین ، رسانه ها در شناخت وضعیت بحران ، ایجاد آمادگی در بخش های مختلف جامعه و سازمان های مسئول و آموزش شیوه های مقابله با فجایع و بلایای طبیعی در مراحل مختلف بحران ، نقش مهمی ایفا میکنند. همچنین در حین بحران و پس از آن با اطلاع رسانی سریع و اثربخش ، ایجاد هماهنگی بین نهادهای مسئول ، آرامش بخشی و کاهش فشار روانی بازماندگان و ... به حذف شرایط بحران و بازگشت به وضعیت عادی کمک میکنند. نویسنده در ادامه ، نقش ویژه رادیو را در مدیریت بحران های طبیعی، بر مبنای کارکردها و ظرفیت های این رسانه ، مورد واکاوی قرار داده و مزیت ها و برتریهای این رسانه را در مقایسه با دیگر رسانه ها، برشمرده است .
خلاصه ماشینی:
بحران های سیاسی ـ اجتماعی و یا بحران های ناشی از بلایای طبیعی از شرایطی هستند که طی آنها رسانه های جمعی نه تنها نقش های مختلف خود به ویژه نقش اطلاع رسانی و آموزشی را به خوبی ایفا میکنند، بلکه حتی میتوانند در لحظاتی، ایفای چنین نقش هایی را تاریخی و به یادماندنی کنند، از این رو هر یک از مدیران و کارگزاران رسانه ها برای اینکه بتوانند وظیفه خود را در لحظات بحرانی پیش گفته به خوبی ادا کنند، باید درک درستی از مسائل زیر داشته باشند: ١ـ آشنایی با چیستی و نوع بحران و آثار و عوارض آن ٢ـ ضرورت های جامعه و مخاطبان ، قبل ، حین و بعد از بحران ٣ـ درک صحیح از نوع رسانه و ظرفیت های آن برای ایفای صحیح نقش مورد انتظار بحران چیست ؟ شاید نتوان تعریف جامع و مانعی برای بحران پیدا کرد.
در این مرحله ، همه رسانه ها از راه های مختلف می توانند و باید اطلاعات کافی دربارة بلایایی را که جامعه ممکن است در معرض آن قرار گیرد به مخاطبان خود ارائه دهند و توانایی و دانایی آنان را برای مواجهه با لحظه بروز حادثه بالا ببرند.
آموزش در این مرحله شامل موارد زیر است : ١ـ شناساندن بحران و وضعیت آن ٢ـ ایجاد آمادگی در بخش های سازمان مسئول مواجهه با بحران ٣ـ چگونگی راه های مقابله با بحران و یا کمک به آسیب دیدگان احتمالی ١ـ شناخت بحران در وضعیت های مختلف آن ، برای مثال اگر تهران در معرض زلزله قرار دارد و یا آلودگی هوای آن بحران زاست ، مردم باید با این پدیده ها و آثار و عوارض طبیعی آن بر اقتصاد، اجتماع ، محیط زندگی و سلامت جسم و روان خود آگاه شوند.