چکیده:
مسئله جایگاه موسیقی در رسانه های دینی از مهم ترین مباحث حوزه «دیـن و رسـانه » است . «رادیو معارف» به عنوان مهم ترین وسیله ارتباط جمعی اختصاصا مذهبی تاریخ ارتباطات مدرن ایران، حامل تجربه جدید در این حوزه است . این تجربة تقریبا هشت ساله و مدلولات ارتباطی ، مخاطب شناختی ، هنجاری، سیاستگذارانه ، حرفه ای و هنـری آن، شایسته بررسی دقیق است . مقاله پیش رو در چارچوب نوعی بازخوانی تجربـی و با رویکردی انتقادی قصد دارد وضعیت موسیقیایی رادیو معـارف را براسـاس شـش محور زیر بررسی کند: ١. کارکرد سرگرمی (تفریحی ) در رادیوی دینی (ارائه دیدگاه هنجاری) ٢. جایگاه موسیقی در ارتباطات رادیو محور (ارائه دیدگاه ارتباطی ) ٣. اهداف و سیاست های رادیو معارف در نسبت با کارکردهای چهارگانه رسانه ای ٤. وضعیت موسیقیایی شبکه معارف (توصیف وضع موجود) ٥ . تحلیل انتقادی؛ ارائه دیدگاه سیاستگذارانه ٦ . پیشنهادهای نهایی ؛ راهبردهای هنرمندانه
خلاصه ماشینی:
مطالعه انتقادی تجربه موسیقیایی رادیو معارف به عنوان رسانه ای اختـصاصا مـذهبی ، نه تنها لازمة سیاستگذاری و عمل در شبکه های اختصاصی مشابه مثل سیمای قـرآن و رادیـو قرآن است ، بلکه در ارتقای سطح برنامه ریزی و تأثیرگذاری برنامه هـای معـارفی شـبکه هـای عمومی رادیو- تلویزیون ایران نیز بسیار مهم است ، علاوه بر اینکه از مباحـث مـورد نظـر در چارچوب کلی مطالعات میان رشته ی «ارتباطات و دین » محسوب می شود.
در موارد متعددی نیز موسیقی نه در قالب برنامه ای خـاص بلکه برای تعدیل تخیلات مخاطبان در ضمن برنامـه هـای دیگـر، اسـتراحت بخـشی بـه مخاطب پس از شنیدن حجم زیادی از کلام و آمادهسـازی وی بـرای شـنیدن مطالـب و برنامه های جدید چه در بخش های مختلف یک برنامه واحد و چه به صورت میان یـک برنامه با برنامه دیگر بـه کـار مـی رود کـه در مجمـوع ایـن شـکل اسـتفاده از موسـیقی را«کارکرد غیر استقلالی » آن نامیدیم .
اینجا یک پرسش مهم مطرح می شود و آن اینکه «در حالی که در سیاست های رادیـو معارف هیچ جایگاهی برای کارکرد تفریحی و سرگرمی در نظر گرفته نشده است ، پـس این نوع موسیقی چرا در رادیو معارف وجود دارد؟» پرسش انتقادی فوق در حقیقـت از تناقض موجود در سیاستگذاری و عملکرد شبکه معـارف پـرده برمـی دارد.