چکیده:
نویسنده در این مقاله می کوشد تا نشان دهد فهم متن مجموعه های تلویزیونی ، حاصل عملکرد کدام نظامهای نشانه ای است و در این میان نقش نظام نـشانه هـای زبـانی را برجسته می کند. وی ابتدا نظامهای نشانه شناختی را به چهار گـروه: تـصویری، حرکتـی ، موسـیقایی و زبانی تقسیم می کند و سپس با توصیف رمزگـانهـای فرعـی زبـان و رمزگـانهـای پیرازبانی نمونه هایی از دلالت های زبانی و پیرازبانی را در مجموعـه هـای تلویزیـونی مختلف ایرانی به عنوان شاهد ذکر می کند. وی در ادامه به شرح متن تلویزیونی و دلالت های معنایی در آن می پردازد و در پایـان مقاله برخی اشکالات زبانی را در مجموعـه هـای تلویزیـونی داخلـی برمـی شـمرد و راهکارهایی برای رفع آنها ارائه می کند.
خلاصه ماشینی:
از آنجـا کـه رمزبنـدی پیام با استفاده از نشانه ها و دلالت های مربوط به آنها صورت می پذیرد، در تحلیـل یـک ارتباط تصویری مثل سریالهای تلویزیونی ، برای پاسخگویی به این سوال که به موجب چه سازوکارهایی این ارتباط محقـق مـی شـود، چهـار نظـام نـشانه شـناختی : تـصویری، حرکتی ، موسیقایی و زبانشناختی قابل تشخیص است .
رمزگانهای فرعی نظام نشانه های زبانی وقتی پای تلویزیون نشسته ایـم ، در ارتبـاط رسـانه ای شـرکت مـی کنـیم و بـه طـور ناخودآگاه، علاوه بر رمزگشایی نظامهای نشانه ای تصویری، حرکتی ، موسیقایی و زبانی ، رمزگانهای خاصی را نیز به کار می گیریم تا سریال را نه به عنوان یک رویداد تـصادفی که در مجموعه مناسبات خود آن، درک کنیم .
» (یاکوبسن ، ١٩٦٠: ٣٥٤) در جدول زیر، به نمونه هایی از گفتگوهای چند سریال تلویزیونی اشاره می شود کـه نشانه های پیرازبانی (زبرزنجیری) در آنها به کار گرفته شده و در خدمت انتقال پیام بوده است : نام سریال پاره گفتار بلندی زیر و بمی طنین آهنگ وزن (ریتم ) دلالت راه بی پایان منـصور: «سـلام مینـا خـانوم، بـزرگ شدی، خیلی هم قشنگ شدی» ملایم بم رسا کند منظم و بریده بریده محبت صاحبدلان جلیل خطاب به سید خلیل : «بلند شـو از خونــه مــن بــرو بیــرون تــا اون استخوناتو خرد و خمیر نکردم» بلند زیر با سروصدا تند نامنظم و قاطع و شمرده خشم وفا محسن : «باشه برو وفا رو بیار اینجا» معمولی معمولی کم و بیش رسا معمولی منظم رضایت زیرزمین پریا: «خیلی خسته ام بابا!