چکیده:
پژوهش حاضر، به دنبال بررسی تاثیر استفاده از رسانه های گروهی و شبکه های ارتباط جمعـی بـر هویت ملی بوده است . به منظور بررسی این رابطه ، از نظرات آندرسون، رایزمن ،گیدنز و انگلهارت استفاده شده است . این پژوهش به صورت پیمایشی و بـا اسـتفاده از توزیـع پرسـشنامه در میـان دانشجویان دانشگاه اصفهان، در سال تحصیلی ٨٨ـ١٣٨٧ انجام شده است . نمونه گیری در مرحلـه اول، با روش طبقه بندی شده و در مرحله دوم، به صورت سهمیه ای انجام گرفته و حجم نمونه ٤٩٠ نفر بوده است . آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین استفاده از رسانه های جمعی و هویت ملی ، رابطه وجود دارد. به این ترتیب که افراد استفادهکننده از رسانه های داخلی ، در سـازه هویـت ملـی نمـره بالایی دریافت کردهاند و بر عکس ، نمره افراد استفادهکننده از رسانه های خارجی در ایـن سـازه، نمره پایینی بوده است . این یافته ، نشاندهنده تغییر نگرشها به سمت الگوها و گرایش های جدیـد است . همچنین برای بررسی فرضیه ها از تحلیل رگرسیون استفاده شده است . یافته های تجربی نشان می دهد که از میان متغیرهای اثرگذار بر هویت ملی ، به ترتیب ، جنس ، میزان استفاده از رسانه هـای خارجی ، میزان استفاده از رسانه های داخلی ، سن و وضعیت تاهل در تعیین گرایش هویت ملی ، از سهم بیشتری برخوردار بودهاند.
خلاصه ماشینی:
این مقاله نیز بر آن است تا رابطه بین میزان گرایش به هویت ملی را با یکی از مسائل مهـم اجتماعی ، یعنی میزان استفاده از رسـانه هـای جمعـی ، بررسـی کنـد و تـأثیر هـر کـدام از رسانه های جمعی را در گرایش به هویت ملی نشان دهد.
nationalism (میزان استفاده از رسانه های جمعی )، تـأثیر متغیرهـای جمعیتـی ــ اجتمـاعی (سـن ، جـنس ، وضعیت تأهل ، مقطع تحصیلی و پایگاه اقتصادیـ اجتماعی ) نیز بررسی می گردد.
پاردایم سوم که بیشتر از جانب اسـمیت مطـرح شـده اسـت ، نظریه غالب و مورد استناد این مقاله است زیرا هم مبین ریشه های قومی ملـت اسـت و بر اهمیت خاطرات و اسطورههای مشترک در پیدایش ملت و هویت ملی تأکیـد دارد و هم به درستی آن را متأثر از ظهور تجدد و ساخت و تکوین دولت مدرن می داند.
بنا بر پیشنهاد وی، تحقیق و پژوهش درباره هویت ملی ، باید تأکید و تمرکز خـود را تغییر دهد و نخستین پرسش را به این صورت مطرح کند که چرا هویت خاصی سـاخته شده و به وجود آمده است ؟ پس از طرح چنین پرسشی است که باید به نقش رسانه های جمعی توجه کرد.
گـرایش دانشجویان به هویت ملی ، اصلی ترین متغیر وابسته مورد توجه در این پژوهش است که از هفت بعد اجتماعی ، تاریخی ، جغرافیایی ، سیاسی ، دینی ، فرهنگی و زبانی تشکیل شده است (حاجیانی ، ١٣٧٩، صص ٢٠٦ـ١٩٩).
این یافته نشاندهنده میزان تعلـق افـرادی کـه به لحاظ اقتصادیـ اجتماعی ، در موقعیتی مطلوب قرار دارند، نسبت به هویت ملـی پـایین است چنان که می توان گفت شعاع هویتی آنان به بیرون مرزها کشیده شده و نـسبت بـه جامعه جهانی احساس تعلق بیشتری دارند.