چکیده:
اعجاز روانشناختی قرآن یکی از ابعاد اعجاز علمی قرآن میباشد که از سه زاویه قابل طرح است؛ نخست گزارههای روانشناختی قرآن که با بررسی بینش روانشناسی موجود در قرآن کریم صورت میگیرد. دوم از جهت استنباط نظام روانشناختی قرآن (با توجه به مبانی، اهداف، اصول، روشها، عوامل و موانع روانشناختی مطرح شده در قرآن) و سوم از جهت تاثیرات روانشناختی قرآن در مخاطبان که نمونهای از آن در تاثیر موسیقای قرآن جلوهگر میشود. در این نوشتار، پس از تبیین رویکردها در اعجاز روانشناختی قرآن و رابطه قرآن و روانشناسی، نگاهی مجموعی به موضوعات متعدد روانشناسی مطرح شده در قرآن صورت گرفته، سپس برای هر موضوع نمونههایی از آیات مرتبط ذکر و بررسی شده تا در نهایت پس از ارائه بینش روانشناسانه موجود در قرآن، اعجاز این بینش و نظام شگرف قرآن کریم بر مبنای ویژگیهای شخصیت سالم تبیین گردد.
خلاصه ماشینی:
در این نوشتار، پس از تبیین رویکردها در اعجاز روانشناختی قرآن و رابطه قرآن و روانشناسی، نگاهی مجموعی به موضوعات متعدد روانشناسی مطرح شده در قرآن صورت گرفته، سپس برای هر موضوع نمونههایی از آیات مرتبط ذکر و بررسی شده تا در نهایت پس از ارائه بینش روانشناسانه موجود در قرآن، اعجاز این بینش و نظام شگرف قرآن کریم بر مبنای ویژگیهای شخصیت سالم تبیین گردد.
در این آیه با اشاره به رویکرد درمانِ روانشناختی عاطفی ـ هیجانی برای فرد دچار استرس، برقراری نوعی ارتباط عاطفی با دیگری (مانند درمانگر) یا منبع دارای قدرتی معنوی (مانند خداوند) را عاملِ تحولی شگرف در درمانِ مشکلات روحی ـ روانی معرفی مینماید (قاسمی، بهداشت و سلامت رون با نگرش به آموزههای دینی و سیره معصومان، 203-204).
قرآن کریم در جای دیگر با اشاره به این تحوّل اعجاز آمیز روانی و روحی بر مخاطبان خود میفرماید: (اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلی ذِكْرِ اللَّهِ ذلِكَ هُدَی اللَّهِ يَهْدي بِهِ مَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ( (زمر/23)؛ «خدا نیکوترین سخن را فرو فرستاده است؛ کتابی همگون (که آیاتش) مکرر است.
د) رشد شخصیت: قرآن در زمینه بعد جنسی بر این نکته تأکید نموده که محرومیت جنسی لزوماً موجب آسیب نیست: (وَ لْيَسْتَعْفِفِ الَّذينَ لا يَجِدُونَ نِكاحاً حَتَّی يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ( (نور/33)؛ «و کسانی که (وسایل) ازدواج نمییابند، باید خویشتنداری کنند تا خدا از بخشش خود آنان را توانگر سازد».
در این آیه، به طور فشرده از ویژگیهای شناختی و رفتاری شخصیت سالم تحت عنوان ایمان و عمل صالح نام برده شده است (مرعشی، مقاله موضع قرآن نسبت به بهداشت روان ـ با تصرف و تلخیص، به نقل از www.