چکیده:
همیشه مرگ واقعۀ ناگواری نیست، بلکه گاه تولد نیز به حادثهای نامبارک بدل میشود. در فرض تولد فرزند ناخواسته یا معلول در نتیجۀ تقصیر پزشکی، وجود مسئولیت و امکان مطالبۀ خسارت سالها تردیدبرانگیز بوده است. اما هماکنون در محاکم کشورهای مختلف این مسئولیت پذیرفته شده است. والدین به استناد مسئولیت قراردادی و فرزند معلول به استناد مسئولیت قهری قادر به مطالبۀ خسارت از پزشک خاطی هستند. در ایران پس از تصویب قانون سقطدرمانی در سال 1384ش، مادر حق انجام سقطدرمانی را با حصول شرایطی دارد و عقیمسازی نیز معمول و متعارف است. حال اگر پزشکی به این حقوق صدمه وارد کند، میتوان با استناد به مواد قانون مسئولیت مدنی از وی مطالبۀ خسارت نمود. تعیین دیه و ارش در این دعاوی منطقی نیست و برقراری مستمری برای جبران خسارت زیاندیده معقولتر مینماید.
خلاصه ماشینی:
"اکنون مسئله این است که اگر پزشک یا مؤسسۀ درمانی در جلوگیری از حـاملگی یـا خاتمه دادن به آن - در شرایطی که سقط مجـاز اسـت - مرتکـب خطـایی شـود و فرزنـد حسب مورد به گونه ای سالم یا معلول متولد شود، آیا میتوان پزشک یا مؤسسۀ درمـانی را مسئول دانست ؟ آیا پزشک مرتکب تقصیر شده است ؟ آیـا رابطـۀ سـببیت میـان تقصـیر پزشک و زیان ایجادشده وجود دارد؟ چه کسی میتواند دعوای مسـئولیت را اقامـه کنـد؟ چـه زیان هایی قابل مطالبه است ؟ مقالۀ حاضردرصدد پاسخگویی به این پرسش ها و مانند آن است .
در حقوق امریکـا، دعـوای زنـدگی ناشـی از خطـا Wrongful( )Life ، دعوایی است که از سوی فرزند (معلول ) علیه پزشـک مطـرح مـیشـود و فرزنـد مـدعی تولـد در نتیجـۀ تقصـیر پزشـکی اسـت ,٢٠٠٢ ,Granchi -١٦.
اما در دعوای تولد ناشی از خطا (فرضی که تقصیر پزشک در خاتمه دادن به حـاملگی به تولد فرزند معلول منجر میشود) اثبات رابطۀ سببیت دشوارتر است ، ازجمله به دلایل زیر: محدودیت های علمی مانع از پیش بینی برخی بیماریهـا و معلولیـت هاسـت ؛ برخـی معلولیت ها تنها پس از ٤ماهگی قابل تشخیص هستند، زمـانی کـه دیگـر سـقط جنـین مجاز نیست ؛ والدین ممکن است در ارائۀ تاریخچۀ ژنتیکی خود به پزشک کوتاهی کـرده باشند )٢٤.
در حقوق ایران ، مقررات قـانون مجـازات اسـلامی در خصـوص مسـئولیت پزشـکی و ارزیابی زیان ، در قالب دیه یا ارش در دعاوی موضوع این مطالعـه قابلیـت اعمـال نـدارد، زیرا پزشک با تقصیر خود موجب نقص عضو نشـده ، بلکـه صـرفا اجـازه تولـد بـه فرزنـد ناخواسته یا معلول را داده است ."