چکیده:
روایت رسانهها از رویدادها، روایت عینی نیست، بلکه بازنمایی آن در چارچوبهای گفتمانی و ایدئولوژیکی است. این مقاله بهدنبال آن است تا ببیند یکی از مهمترین رویدادهای خاورمیانه (برکناری مرسی) چگونه توسط رسانههایی با چارچوبهای گفتمانی مختلف (شبکة یک صداوسیمای ج. ا. ا و بیبیسی فارسی) بازنمایی میشود. روش بررسی این نوشتار تحلیل گفتمان انتقادی است. نتایج بهدست آمده بیانگر آن است که تلویزیون بیبیسی فارسی از گفتمان لیبرالدموکراسی در قالب مؤلفههایی چون مشروعیت اکثریت، حکومت قانون و برابری برای بازنمایی رویداد مصر استفاده کرده و در مقابل شبکة یک تلویزیون ج. ا. ا. از مؤلفههای گفتمان انقلاب اسلامی همچون حمایت از اسلامگرایان، حمایت از جبهة مقاومت و توطئة غرب برای برساخت رسانهای رویداد مصر بهره گرفته است. علاوه بر این، شبکة یک، مؤلفةهای گفتمانی دیگر، همچون دموکراسی و خواست اکثریت را نیز برای بیان مقاصد خود به خدمت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
نتایج بهدست آمده بیانگر آن است که تلویزیون بیبیسی فارسی از گفتمان لیبرالدموکراسی در قالب مؤلفههایی چون مشروعیت اکثریت، حکومت قانون و برابری برای بازنمایی رویداد مصر استفاده کرده و در مقابل شبکة یک تلویزیون ج.
وی استدلال میکند که واقعیت بهنحو معنادار وجود ندارد و بازنمایی یکی از شیوههای کلیدی تولید معناست (مهدیزاده، 1387: 16) و البته عملی خنثی در معنادهی به جهان نیست، چراکه هرچند بازنمایی در بافت معانی (مثل عقل سلیم) تولید و توزیع میشود، اما این وضعیت تحت اداره و کنترل یک نظام قدرت است که به بعضی از معانی مشروعیت میبخشد و به بعضی دیگر خیر.
متن، از واژههای منفی شامل کلمههایی مانند هیتلر، تروریسم، دولت فاشیست، بیکفایت و حکومت مذهبی، برای صحه گذاشتن بر شکستهای طرف دیگر و نشان دادن ابعاد وخیم رویداد (کلمههایی مانند خونریزی، حمله، زدوخوردها، درگیری، اختلاف، هرجومرج و تونل تاریک) استفاده کرده و در نهایت گروه سوم واژگان مثبت بر راهحل یا پایان ایدهآل آن (گفتگو، پیشنهاد، اتحاد ملی، میانداری، اصلاح، وحدت ملی و آشتی) دلالت دارند که میتوان آنرا موضع شبکه در قبال رویداد هم قلمداد کرد.
در متن دوم، گروه «ما» دامنة بسیار وسیعی را دربر میگیرد که شامل آمریکا – بهعنوان قدرت تعیینکنندة بینالمللی- گروههای مخالف مرسی، ارتش و نیز مردم مصر است.
گزارشگر از وقوع اعتراضهای گسترده علیة مرسی در مصر بهعنوان «تحول» یاد میکند که بهنوعی نشاندهندة استفاده از حسنتعبیر برای سوگیری جانبدارانة متن در حمایت از مخالفان است.