چکیده:
مسئله «معاد» بهعنوان یکی از اعتقادات مسلمانان، در میان مذاهب مختلف اسلامی دارای فروعیاست که همواره در صحت و سقم آن بحث و تبادلنظر شده است. در این بین، شیعه معتقد است کهخداوند متعال بهعنوان مالک اصلی روز قیامت و جزادهنده حقیقی، اموری از معاد را به اختیار خودبه برخی مخلوقات خویش ازجمله برترین آنها یعنی پیامبر صلیاللهعلیهوآله و معصومان علیهمالسلام واگذار میکند واین ذوات مقدسه علیهمالسلام محل رجوع مردم و عهدهدار محاسبه اعمال خلایق در روز قیامت هستند وهمانگونه که در روایات تصریح شده است، بازگشت مردم نیز به سوی آنان خوهد بود. هدف از اینپژوهش، اثبات این مسئله با استفاده از ادلّه عقلی و نقلی است که در این مجال، با استفاده از ادلّهعقلی ابتدا امکان این مسئله مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، با استفاده از ادلّه نقلی وقوع چنینامری اثبات گردیده است. این مقاله حکایت از آن دارد که بازگشتگاه و محاسبهکننده اعمال خلق در روز قیامت بالاصالهخداوند متعال است و معصومان علیهمالسلام بالعرض و به اذن خداوند متعال و بدون استقلال از او،عهدهدار محاسبه اعمال انسانها در روز قیامت هستند.
خلاصه ماشینی:
"از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله ذیل آیات «إن إلینا إیابهم ثم إنعلینا حسابهم» (غاشیه: 25و26) روایت شده است: «اذاکان یوم القیامه ولینا حساب شیعتنا فمن کانت مظلمته فیمابینه و بین الله ـ عزوجل ـ حکمنا فیها و فأجابنا و من کانتمظلمته فیمابینه و بین الناس استوهبناها منهم، فوهبناها لناو من کانت مظلمته فیما بینه و بیننا کنا احق من عفا وصفح» (بحرانی، 1427ق، ج 8، ص 272؛ مجلسی،1386، ج 24، ص 272)؛ هنگامی که روز قیامت شود،محاسبه اعمال شیعیانمان را ما به دست میگیریم؛ پس اگربین آنها و خداوند مظلمهای باشد، ما در آن حکم میکنیمو خداوند حکم ما را اجابت میکند و اگر گناه شیعیان بینآنها و مردم باشد، ما از مردم برای شیعیانمان طلببخشش میکنیم، پس مردم نیز آن حقوق را به خاطر مامیبخشند و اگر این گناهان بین شیعیان و خود ما باشد، مااز همه کس شایستهتریم بر اینکه از گناه شیعیان بگذریم وعفو نماییم.
ثانیا، تفاوت آنچهدر این مقاله در خصوص نقش ائمه علیهمالسلام در امور اخرویو قیامت بیان شد، با آنچه مفوضه به آن معتقد بودهاند درآن است که مفوضه معتقد بودند: خداوند همه امور را بهاهلبیت علیهمالسلام واگذار نمود و خود دست از کار کشید و کناررفت، اما هرگز چنین تبیینی مورد قبول نیست؛ چراکه ائمهدر اموری از دنیا و آخرت که به آنان تفویض شده استهمواره نیازمند اذن خداوند عالم هستند و بدون اذن اوهیچ امری محقق نمیشود و اینگونه نیست که خدایمتعال امور را تفویض کرده و خود کنار رفته باشد."