چکیده:
درباره مفهوم اطلاعات و ارتباطات تاکنون تعریفی دقیق و رسمی ارائه نشده است. متخصصان حوزههای مختلف اغلب کوشیدهاند جلوهها و ویژگیهای این پدیدهها را تا آنجا که به حوزههای تخصصی آنها مربوط میشود، تعیین کنند. از این رو صاحبنظران این پدیدهها را در قلمروهای ریاضیات، زبانشناسی، اقتصاد، روانشناسی، ارتباطات و ... مطالعه و تحلیل کرده و ویژگیهای متفاوتی برای آنها برشمردهاند. بسیاری، اطلاعات را گاه به پدیدههای نسبتا آشنای دیگری تشبیه کردهاند که بارزترین آنها تشبیه اطلاعات به «ماده» و «انرژی» است. به همین دلیل «اطلاعات» را به جای اصطلاح «انرژی» دانستهاند. اطلاعات با مفاهیم دیگری نیز سنجیده میشود؛ از جمله اطلاعات و آنتروپی در مکانیک، اطلاعات و احتمال، اطلاعات و بینظمی، و اطلاعات و تصمیمگیری. پس از مفاهیم کلیدی و لغوی، با توجه به واژهنامههای انگلیسی و ریشه لغوی «اطلاع» در زبان فرانسه و لاتین، به تحول واژه اطلاع یا خبر اشاره میشود. «نظریه اطلاع» در سال 1949 میلادی برای استفاده در مسائل «ارتباط دور» شکل گرفت. از جهت ریاضیات دو مؤلف آمریکایی «گلودشانون» و وارن ویور»، موضوع اطلاع را اندازهگیری و سنجش برشمردند. از این رو، «اطلاع» در نظریه علمی، یک مقیاس ریاضی است که برای اندازهگیری مقدار تازگی پیام نزد گیرندگان از آن استفاده میشود. این دو دانشمند آمریکایی، با توجه به نظریه ریاضی، واحد ; را واحد اطلاعرسانی معرفی کردند. استعمال واژه «ارتباط» به صورت جمع یعنی «ارتباطات» بیشتر به جنبه مطالعه ابزار و لوازم و فن این پدیده اشاره دارد و جنبه مفرد آن بیشتربه سیر و جریان این رشته مربوط میشود. در انتها، چند تعریف تازه از دیدگاههای جامعهشناسی تعریف و در نهایت انواع ارتباط و اهمیت ارتباطات بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
"در این واژه نامه، تعاریف زیر ارائه شده است: - عمل اطلاع دادن یا باخبر نمودن، انتقال دانش یا خبر از حقیقت یا واقعهای، عمل بازگویی یا شنیدن حقیقت چیزی - دانش منتقل شده درباره برخی حقایق ، موضوعها، یا حوادث بررسیهای اخیر نشان میدهد توافق بر سر تعریف واحد و یکپارچه ای از اطلاعات وجود ندارد (نشاط، 1385: 6،5).
اما در آخرین چاپ «لاروس» بزرگ در سال 1971 برای معنی گوناگونی این کلمه چند ستون در نظر گرفته شده و ضمن آنها نظریههای ریاضی اطلاعات نیز بررسی گردیده است.
باید دانست، «شانون» و همکار او که از مبتکران اصلی این نظریه شناخته میشوند، واژه ;ارتباط ; را در عنوان کتاب خود به معنای عمل انتقال و تبادل به کار نبرده اند، بلکه منظور آنها بررسی پیام ارتباطی است که به نام «اطلاع» بین فرستنده و گیرنده منتقل و مبادله می گردد.
در سومین سؤال خواهد پرسید که آیا نام «آن شیء» بین فلان و فلان کلمه دیگر است و چون به همین ترتیب برای مشخص شدن نام شیء به سؤالها ادامه میدهد، ابهام در این باره به سرعت کاهش خواهد یافت و در سؤال پانزدهم چون همه امکانات موجود در فرهنگ لغت بررسی شده، بلافاصله خواهد توانست نام شیء مورد مسابقه را پیدا کند.
اندازهگیری مقدار تناوبهای پیاپی موجود در یک پیام با استفاده از نظریه ریاضی اطلاع، سبب میشود در جریان ارتباط و عمل انتقال پیام بین فرستنده و گیرنده بتوان از حداقل امکانات فنی برای مبادله حداکثر پیام بهرهبرداری نمود و هزینههای ارتباطی را به حداقل ممکن کاهش داد."