چکیده:
حکومت ها برای راضی نگاه داشتن مردم در پی آن بوده اند تا دست حداقل هایی را برای آن ها یا برای برخی از آن ها فراهم کنند، اگر چه میزان دخالت حکومت ها در این امر تفاوت میکرده است . این مطالعه به بررسی دیدگاه های رفاهی علی بن ابی طالب به عنوان کسی که حکومت داریاش سرمشق و الهام بخش ایرانیان است میپردازد. برای این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده گردیده است . تحلیل محتوای مضمونی کل نهج البلاغه با مقوله رفاه و گزارش یافته ها به صورت جداول فراوانی و تحلیل یافته ها به صورت کیفی انجام شده است . زیر مقوله های رفاهی به دست آمده به صورت رفت و برگشتی میان چارچوب مفهومی و متن به صورت زیر به دست آمدند: ١. فقر و نیازمندی ٢. صدقه و بخشش ٣. علم و فراگیری ٤. عدالت و مساوات ٥. حق و باطل ٦. مشورت ٧. تعقل ، خرد و تدبیر ٨. قناعت و طمع ٩. اتحاد، دوستی و اعتماد. مهمترین نتیجه گیری این بود که همراه با تاکید بر مفاهیم رفاهی ذکر شده در بالا، علی بن ابی طالب رفاه جامعه را بر مبنای نهادینه کردن ارزش های اخلاقی، اجرای عدالت ، ارتقای برابری و حمایت از حقوق و آزادیهای مردم بنا کرد.
خلاصه ماشینی:
این دیدگاه ها با این هدف بررسی میشوند که چه مفاهیم مدرن رفاهی در اجتماعی پیشا مدرن مطرح بوده است و به عبارتی دیگر این هدف دنبال خواهد شد تا این امر به چالش کشیده شود که آیا مفاهیم امروزین رفاهی، مختص جوامع مدرن است ؟ پیشینه تحقیق آن چه وجه تمایز این مطالعه از مطالعات مشابه است تمرکز بر روی یک بعد از حکومت داری علی بن ابی طالب یعنی رفاه با مراجعه به معتبرترین منبع منسوب به ایشان ، یعنی نهج البلاغه و تحلیل محتوای آن میباشد.
جدول ١- گونه شناسی آثار در مورد علی بن ابی طالب دسته موضوع و تمرکز دسته اول زندگانی و بعد امامت و جوانب معنوی دسته دوم مفاهیم اجتماعی، سیاسی و حقوقی عام دسته سوم مفاهیم اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خاص دسته چهارم تحلیل محتوا و یا تحقیق بر روی نهج البلاغه لازم به یادآوری است که بخشی از آثار در دو دسته از چهار دسته بالا جای میگیرند، مانند: حقوق بشر در نهج البلاغه که عنوان یک رساله دکتری دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی (محمدصادق علمی سولا) میباشد که در دسته های دوم و چهارم جای میگیرد.
برای آن که بتوانیم نگاه درستی به حکومت علی بن ابی طالب از این باب داشته باشیم تا بتوانیم چارچوب مفهومی رفاه در حکومت ایشان را به درستی بیان نماییم ضمن استفاده از مفهوم رفاه به معنای تامین نیازهای اولیه ، از مفاهیم دیگر مطرح شده در نظریات رفاهی و صاحب نظران رفاه که در حکومت و دیدگاه های ایشان نیز انعکاس یافته برای ساختن چارچوب مفهومیاستفاده مینماییم .