چکیده:
یکی از موضوعات مهم در خصوص اعطای تسهیلات بانکی، احتمال عـدم تعهـد تسـهیلات گیرنـده در بازپرداخت تسهیلات دریافتی است . عوامل متعددی در عدم بازپرداخت بدهی بانک ها دخیل هستند که با شناسایی آن ها می توان زمینه را برای کاهش و کنترل ریسک اعتباری فراهم کرده و در فرآیند اعطـای اعتبارات بهبود ایجاد نمود. در این مطالعه به بررسی عوامل موثر بر نرخ وصول تسـهیلات بـا مطالعـه مـوردی بانـک کشـاورزی اسـتان خراسان رضوی با استفاده از مدل اقتصادسنجی توبیت ٤ پرداخته شد. بـرای ایـن منظـور بـا اسـتفاده از روش نمونه گیری تصادفی کوکران ٥ تعداد ٢١٥ مشتری از مشتریان مختلفی که بخشی از تسهیلات دریافتی آن ها از شعب بانک کشاورزی استان خراسان رضوی در سال ١٣٩٢ با عدم وصول مواجه شده بود، انتخاب شـده و اطلاعات مورد نیاز مطالعه گردآوری گردید. نتایج تخمین مدل توبیت با استفاده از نرم افزار STATA نشان داد که اندازه تسهیلات، دارای اثـر مسـتقیم ضعیفی، نرخ سود بازپرداخت تسهیلات اثر معکوسی و بی معنی، طول دوره بازپرداخت تسهیلات اثر مثبت و قوی، ضمانت از نوع ضمانتی اثر مثبت ، ضمانت از نوع وثیقه ای اثر معکوس، وقوع حادثه اثر معکوس و همزمانی سر رسید پرداخت تسهیلات بـا فصـل فـروش محصـول دارای اثـر مسـتقیم قـوی بـر نـرخ وصـول تسهیلات می باشد.
خلاصه ماشینی:
بر این اسـاس بـدهکاران و گروه های گریزان از تسویه بدهی های خود به سیستم بانکی را می توان به شرح ذیـل طبقـه بنـدی نمود: (٢٠١٠ ,Hasanzadeh& Habibi) ٢-٣- سوء استفاه کنندگان اولین گروه از بدهی های معوق سیستم بانکی مربوط به وام های کلان دریافتی توسط افـراد یـا شرکت ها برای فعالیت های ظاهرا موجه و مورد حمایت دولت و اسـتفاده از آن هـا بـرای مقاصـد دیگر و پس ندادن آن است و یا اینکه اعطای تسهیلات با ارقام بسیار بالا به موسسـات صـوری کـه در عمل هیچ نوع فعالیت واقعی و خارجی ندارند.
او در این مطالعه تابع نـرخ وصـول تسـهیلات پرداخـت نشـده را بـا استفاده از متغیرهای اندازه تسهیلات، وثیقه ، ضمانت شخصی، بخـش تولیـد، بخـش کسـب و کـار (بخش کسب و کار=١، سایر بخش ها=٠)، بخش خدمات (بخش خدمات=١، سایر بخش هـا=٠)، نرخ سود بازپرداخت تسهیلات، عمر واحد دریافت کننده تسـهیلات، تعـداد سـال هـای ارتبـاط بـا بانک و نرخ داخلی اختصاص داده شده به واحد گیرنده تسهیلات توسـط بانـک (١ تـا ٧) بـرآورد کرده و سپس به مقایسه کارایی مدل های مـورد اسـتفاده جهـت پـیش بینـی نـرخ وصـول وام هـای پرداخت نشده بانکی پرداخت .
زیرا گرچه نتایج ایـن تحقیـق نشـان مـی دهـد کـه نـرخ وصول تسهیلات از گـروه مشـتریانی کـه تسـهیلات کـلان تـری دریافـت کـرده انـد در مقایسـه بـا مشتریانی که تسهیلات کمتری اخذ کرده اند بیشتر بوده است ، لیکن حجم مطالبات سیستم بانکی و بانک کشاورزی از این گروه نیز بیشتر می باشد.
R. (2001), Effective factors on performance of agricultural loans repayment: application of discriminative analysis function- case of Birjand-Iran, Iran’s agricultural science journal(in Persian).