چکیده:
شباهت میان حماسه های ترکی و مغولی از مدتها پیش مورد توجه مجامع دانشگاهی بـوده اسـت . برخی معتقدند که اقوام ترک و مغول، سنت روایی واحدی دارند که این شباهت ها را به واسـطة آن می توان توضیح داد. این سنت روایی متعلق بـه دورهای اسـت کـه نیاکـان ایـن دو قـوم در آسـیای مرکزی و جنوب سیبری با یکدیگر می زیستند. نیز می توان گفت که حماسه های قهرمـانی ترکـی و مغولی دارای درونمایه ، پیرنگ ، ساختار، موتیف ، شخصیت و عبارات قالبی مـشترکی هـستند١. ایـن مقاله چگونگی شکل گیری و تحول انواع حماسه های ترکی و مغولی را بررسی می کند.
The academic community has long noticed the resemblance between Mongolian and Turkic epics. Some believe that the Mongols and the Turkic People share a narrative tradition that accounts for their commonalities.
Such a tradition arises from the period of time when ancestors of these two Groups lived together in Central Asia and South Siberia (cf. Nekljudov 1981). One could also assert that Mongolian and Turkic heroic epics display common features in theme، plot، structure، motif، character، and formula (Cf. Rinchindorji 1987 and 1999).This paper explores how the Mongol-Turkic epic typology formed and developed.
خلاصه ماشینی:
"این نوع حماسه خود به دو دسته تقـسیم مـی شـود: حماسـه هـای ازدواج، کـه از مجموعـه بـن - مایه های ازدواج تشکیل می شوند (در نمودار زیر با حرف A نمایانده شده است )، و حماسه های نبـرد، که از مجموعه بن مایه های نبرد تشکیل می شوند (در نمودار زیـر بـا حـرف B نمایانـده شـده اسـت ).
مجموعه بن مایه های نوع خصومت قبیله ای و نوع راهزنی به قرار زیر است : زمان، مکان، قهرمان، وقوع حمله ای از جانب دشمن چه به انگیزة خـصومت قبیلـه ای و چـه بـه انگیزة راهزنی ، آمادهسازی اسب و جنگ افزارها، آغاز سفر و اتفاقـاتی کـه در طـول مـسیر مـی افتـد، رویارویی با دشمنان، معرفی یکدیگر و اظهار تمایل به نبرد، نبرد (با شمـشیر و دشـنه ، تیـر و کمـان، کشتی )، شکست دشمنان، طلب بخشش ، نابود کردن دشمنان و قبیلة آنها، نجات دادن همسر ربـوده شده (و در حماسة نوع راهزنی ، یافتن گله ها، اموال و اعـضای ربـوده شـدة خـانواده)، بازگـشت بـا موفقیت .
آوازهخوانان دورهگرد از ساختارهای تکپیرنگ موجود و مجموعه بن مایه هـای اصـلی حماسـه هـای نوع ازدواج و نوع نبرد سود جسته اند، به این شکل که در آنها بازنگری کرده و آنها را بـه یکـدیگر متصل کردهاند تا حماسه هایی مرکب -دوگانه به وجود آورند که دومین مجموعه نبردهای قهرمـان را روایت کند."