چکیده:
تشویق به فرجام اندیشی، از اندیشه های معادباورانه اسلامی است و یکی از روش های تربیتی قرآن به شمار می آید. بیان پیامدها و بازتاب های دنیوی و اخروی اعمال، از جمله اسلوب ها در جهت هدایت بشر و اصلاح اعمال و رفتارهای انسان می باشد. تدبر در خصوصیات افرادی که به طور صریح در زمره برخورداران از اجر الهی معرفی شده اند، مسیری کمال آفرین را فرا سوی پویندگان رستگاری ترسیم می نماید. استخراج طیف بهره مندان از اجر اخروی، از رهگذر بررسی تمامی آیات در بردارنده ساختارهای صرفی واژه «اجر»، محور کانونی جستار پیش روست. یادکرد دلایل رسیدن به اجر اخروی، دایره معنایی اجر و کاربرد قرآنی آن، از دیگر مباحث مقاله است.
روش پژوهش در این مقاله روش توصیفی از نوع تحلیل محتواست؛ از این رو پس از مراجعه به منابع معتبر لغوی و کنار هم قرار دادن تمامی آیاتی که در بردارنده واژه اجر می باشد، کاربردهای مختلف این واژه مورد بررسی قرار می گیرد. از این رهگذر پاسخ گویی به این پرسش مورد نظر است که قرآن کریم به بهره مندی چه کسانی از اجر اخروی تصریح کرده است؟
Encouraging foresightedness is among the eschatological Islamic thoughts، regarded as one of the edifying methods of Islam. Stating the worldly and the otherworldly consequences and reflections of actions is considered as a procedure used to guide mankind and correct human actions and conducts. Deliberation on the characteristics of the people who are explicitly represented as among the enjoyers of Divine rewards displays an uplifting process provided for the seekers of salvation. Extracting the spectrum of the enjoyers of otherworldly rewards through examining all the verses containing the derivatives of the word ajr (reward) is an essential concern of the present research. Other issues of the article include pointing out the reasons for achieving otherworldly rewards، the semantic expanse of ajr، and its Qur’ānic application.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر تلاش نموده است، علاوه بر کاوش در تاریخچه و مفاهیم آزادی اطلاعات، مبانی و الزامات و حق دسترسی به اطلاعات را در آیات شریفه قرآن کریم بررسی کرده، نیز محدودیتهای آن را از نگاه کتاب آسمانی تحلیل نماید.
بررسی حاضر نشان داد که بسیاری از اصول آزادی اطلاعات در قرآن کریم مورد اشاره و تأکید قرار گرفته است.
بنابراین پژوهش حاضر بر آن است که ضمن اشاره به مبانی و محدودیتهای آزادی اطلاعات، مشخص نماید که آیا میتوان این اصول و مبانی را در بطن آیات قرآن مورد بحث و بررسی قرار داد؟ فرضیه پژوهشی در برخی از آیات قرآن کریم به الزامات و محدودیتهای آزادی اطلاعات اشاره شده است.
آزادی اطلاعات بدین معناست که افراد و نهادها، اطلاعات در دسترس خود را به انحصار خویش درنیاورند و به غیر از موارد محدودی که در این پژوهش به آنها اشاره خواهد شد، این منابع ارزشمند را در اختیار آحاد مردم برای بهرهبرداری قرار دهند.
بدین رو، عدل و عدالت یکی از سفارشهای مؤکد آیات الهی محسوب شده و رعایت و التزام به آن، در تمامی شئونات زندگی فردی و اجتماعی مورد تأکید قرار گرفته است.
این مقوله در آیات قرآن کریم نیز مورد توجه قرار گرفته است.
پیداست که حد و مرز آزادی اطلاعات، پرهیز از بدعتگذاری در دین و اعتقادات مذهبی مردم است و این نکته باید در وضع قوانین مربوط به آن نیز مورد توجه قرار گیرد.
بررسی حاضر نشان داد که نه تنها بسیاری از اصول آزادی اطلاعات در قرآن کریم مورد اشاره و تاکید قرار گرفته، بلکه الزامات و مبانی بیشتری نیز میتوان با تکیه بر محتوای آیات استخراج نمود و به اصول موجود افزود.