چکیده:
شهر اصفهان ازجمله شهرهایی است که در ناحیه خشک ایران قرار دارد و بهدلیل محدودیتهای فراوان، مشکلاتی در زمینه شبکه حمل و نقل شهری، محیط زیست شهری، فضاهای فرهنگی دارد که با رشد جمعیت ابعاد گستردهتری یافته و زمینه نابرابری و رقابتهای ناسالم را جهت دسترسی به امکانات و تسهیلات شهری در سطح شهر ایجاد میکند. هدف این تحقیق تحلیل و ارزیابی توسعه پایدار کلانشهر اصفهان از طریق بررسی 66 شاخص توسعه میباشد. شاخصهای مورد بررسی شامل پنج گروه کلی شاخصهای اجتماعی- اقتصادی، فرهنگی- آموزشی، کالبدی- زیست محیطی، زیربنایی- مسکونی و شاخصهای دسترسی میباشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و نتایج حاصل از پژوهش کاربردی- توسعهای است. از روشها و تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره تاپسیس، ضریب آنتروپی، تحلیل خوشهای سلسله مراتبی و ضریب پراکندگی جهت تحلیل دادههای پژوهش استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که منطقه شش و پنج شهر اصفهان از نظر شاخص نهایی توسعه با امتیاز توسعه 743/0 و 741/0 برخوردارترین مناطق شهر بوده و اختلاف نسبتا محسوسی با دیگر نواحی شهر دارند. منطقه ده شهر اصفهان نیز با امتیاز 087/0 کم توسعهیافتهترین و محرومترین منطقه شهر میباشد. نتیجه حاصل از تحلیل خوشهای سلسله مراتبی نیز حاکی از آن است که مناطق شش و پنج شهر اصفهان در سطح اول، مناطق یک و سه شهر در سطح دوم و ده منطقه باقیمانده شهر در سطح سوم توسعه قرار دارند و عنوان مناطق محروم شهر را دارند. ضریب پراکندگی شاخص توسعه در سطح مناطق چهاردهگانه شهر اصفهان برابر با 658/0 محاسبه شد.شهر اصفهان ازجمله شهرهایی است که در ناحیه خشک ایران قرار دارد و به دلیل محدودیت های فراوان ، مشکلاتی در زمینه شبکه حمل و نقل شهری ، محیط زیست شهری ، فضاهای فرهنگی دارد که با رشد جمعیت ابعاد گسترده تری یافته و زمینه نابرابری و رقابت های ناسالم را جهت دسترسی به امکانات و تسهیلات شهری در سطح شهر ایجاد می کند. هدف این تحقیق تحلیل و ارزیابی توسعه پایدار کلان شهر اصفهان از طریق بررسی ٦٦ شاخص توسعه می باشد. شاخص های مورد بررسی شامل پنج گروه کلی شاخص های اجتماعی - اقتصادی ، فرهنگی - آموزشی ، کالبدی - زیست محیطی ، زیربنایی - مسکونی و شاخص های دسترسی می باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و نتایج حاصل از پژوهش کاربردی - توسعه ای است . از روش ها و تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس ، ضریب آنتروپی ، تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی و ضریب پراکندگی جهت تحلیل داده های پژوهش استفاده شده است . نتایج پژوهش نشان می دهد که منطقه شش و پنج شهر اصفهان از نظر شاخص نهایی توسعه با امتیاز توسعه ٠.٧٤٣ و ٠.٧٤١ برخوردارترین مناطق شهر بوده و اختلاف نسبتا محسوسی با دیگر نواحی شهر دارند. منطقه ده شهر اصفهان نیز با امتیاز ٠.٠٨٧ کم توسعه یافته ترین و محروم ترین منطقه شهر می باشد. نتیجه حاصل از تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی نیز حاکی از آن است که مناطق شش و پنج شهر اصفهان در سطح اول ، مناطق یک و سه شهر در سطح دوم و ده منطقه باقیمانده شهر در سطح سوم توسعه قرار دارند و عنوان مناطق محروم شهر را دارند. ضریب پراکندگی شاخص توسعه در سطح مناطق چهارده گانه شهر اصفهان برابر با ٠.٦٥٨ محاسبه شد.
خلاصه ماشینی:
"٣- یافته ها به منظور تحلیل اطلاعات و داده های جمع آوری شده و ارزیابی سطح توسعه یافتگی مناطق چهارده گانه کلان شهر اصفهان ، ابتدا مجموع شاخص های جمع آوری شده در پنج گروه شامل شاخص های اجتماعی - اقتصادی ، فرهنگی - آموزشی ، کالبدی - زیست محیطی ، زیربنایی مسکونی و شاخص های دسترسی طبقه بندی شده و مورد بررسی قرار گرفتند و میزان برخورداری مناطق شهر اصفهان از نظر هر یک از این شاخص ها مشخص گردید.
شکل ٢: نمودار خوشه بندی سلسله مراتبی مناطق شهر اصفهان از نظر توسعه شاخص نهایی توسعه محاسبات نگارندگان مدل تحلیل رگرسیونی عوامل تبین کننده توسعه پایدار مناطق شهری کلان شهر اصفهان در این بخش ، شاخص های پایداری توسعه مناطق چهارده گانه شهر اصفهان که شامل شاخص های اجتماعی – اقتصادی ، فرهنگی آموزشی ، کالبدی – زیست محیطی ، زیربنایی مسکونی و دسترسی هستند به عنوان متغیر مستقل و شاخص تلفیقی توسعه که نمایانگر توسعه نهایی مناطق شهری کلان شهر اصفهان می باشد به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است تا میزان تأثیرات علی هر کدام از شاخص های مذکور در تحقق پایداری توسعه مناطق شهری اصفهان تعیین گردد.
جدول (٤) آماره های ضرایب مدل رگرسیونی شاخص های توسعه پایدار مناطق شهری کلان شهر اصفهان [به تصویر مراجعه شود] ٤- بحث ونتیجه گیری توسعة شهری به عنوان مفهوم فضایی که تغییرات در کاربری زمین و سطوح تراکم ، برای رفع نیازهای ساکنان شهر در زمینه مسکن ، حمل ونقل ، اوقات فراغت و غذا را در برمی گیرد، زمانی دارای توسعه پایدار خواهد بود که در طول زمان ، از نظر زیست محیطی ، قابل سکونت و زندگی ، از نظر اقتصادی بادوام و از نظر اجتماعی همبسته و پایدار باشد و شهروندان بتوانند درآمدی عادلانه ، مسکنی مناسب و زندگی سالم و راحتی داشته باشند."