چکیده:
این گفتار که ترجمه رساله «الدرر و اللئالی فی ترجمه سلیم بن قیس الهلالی» است، 31 نکته درباره سلیم بن قیس هلالی محدث مشهور سده یکم هجری را در بر دارد، و در باب کتاب او سخن می گوید که امروزه در دسترس و موجود است. مولف مقاله با تسلط بر دانش رجال و تراجم و نسخه های خطی کتب مرجع، نکاتی بدیع درباره این کتاب ارزشمند بیان می دارد، از جمله درباره وثاقت سلیم و پاسخ به تضعیف رجالی او، سرگذشت کتاب و نسخه های خطی و چاپی آن، نقد و بررسی نظرات دانشمندان رجالی در این مورد، مانند میرزای استرآبادی، صاحب روضات الجنات وحید بهبهانی، ابوالحسن شعرانی و دیگران، توضیحاتی در مورد ابان بن ابی عیاش راوی کتاب سلیم، و نکات دیگر. شرح حال کوتاهی از مولف در ابتدای گفتار آمده است.
خلاصه ماشینی:
"ابن عقده او را در شمار یاران امیر مؤمنان یاد کرده و البته این کتاب ، بدون تردید جعلی است به چند دلیل ؛ یکی این که گفته محمد بن ابی بکر پدرش را هنگام مرگ اندرز داد.
علامه گوید: «یکی از نشانه های جعلی بودن کتاب آن است که محمد بن ابی بکر در سال حجة الوداع متولد شده و خلافت پدرش دو سال و چند ماه بوده ، پس اندرز گفتن او به پدرش معقول نیست » میرزای استر آبادی نقل میکند که شهید ثانی در پاسخ به سخن علامه گوید: «در توقف نسبت به مطلب غلط جای توقف نیست .
ضمنا٠ باید دانست که علامه خود در آخر قسم اول کتابش خلاصه الاقوال ، سلیم بن قیس را در شمار اولیای امیر مؤمنان ٧ یاد کرده و این را از کلام برقی نقل میکند.
این کتاب ، قدیمیترین اصل است ، که تمام مطالب آن مستقیما٠ و بدون واسطه ، از پیامبر، امیر المؤمنین ، مقداد، سلمان ، ابوذر، و دیگر کسانی نقل شده که پیامبر و امیرالمؤمنین را دیده و از آنها حدیث شنیده اند.
میرزای استر آبادی پس از نقل این مطالب میافزاید: اینکه سلیم ، سخن از "سیزده امام " آورده باشد، من تمام کتاب را از اول تا آخر خواندم و چنین سخنی در کتاب نیافتم ، بلکه در چندین جای کتاب ، آمده : "دوازده امام ، که یازده امام از نسل علی ٧ هستند".
ابن غضائری گفته که یاد کرد سلیم را بدون جهت کتابش و روایت ابان بن ابی عیاش از او یافته است ، و ابن عقده احادیثی از او ضمن رجال امیر المؤمنین ٧ نقل کرده است ."