چکیده:
درصورتی که شخصی در حال جنون مرتکب جرم شود، در نظامهای حقوقی مختلف پذیرفته شده است که برخورد با او در مقایسه با اشخاص دارای سلامت روانی باید متفاوت باشد و با لحاظ سایر شرایط، فاقد مسئولیت کیفری شناخته شود. این امر اصولا در مواردی صدق میکند که مرتکب دچار اختلال روانی تام است، نه اختلال روانی نسبی. قانون مجازات اسلامی 1370ش، تفاوتی میان اختلالهای یادشده قائل نیست و قانون مجازات اسلامی 1392ش نیز باوجود اینکه بهنوعی این موضوع را مورد توجه قرار داده، در تعیین واکنش نسبت به افراد دچار اختلال نسبی سکوت اختیار کرده است که خود ازجمله نواقص رویکرد قانون یادشده بهشمار میآید. همچنین کانون توجه قانون اخیر عبارت است از رفع مسئولیت کیفری در نتیجۀ عارض شدن جنون؛ اما چگونگی احراز جنون، شرایط آن و پاسخهای مناسب برای مرتکبان مجنون چندان مورد توجه قرار نگرفته است. درمقابل، در نظام حقوقی انگلستان به جنون، هم در قانون موضوعه و هم در رویۀ قضایی توجه شده، شرایط احراز آن مشخص گردیده و درمجموع، دارای تفصیل بیشتری است. بر این اساس، بهنظر میرسد که میتوان از ابعاد مثبت این رویکرد در نظام حقوقی ایران بهرهمند شد.
خلاصه ماشینی:
"P ,٢٠٠٩ ,Quinn &For further details see Elliott ١٣)، با توجه به اینکه در سال های اخیر، این نظام حقوقی در حوزه های مختلـف حقـوق کیفری روند رو به افزایش تدوین قوانین موضوعه را تجربه کرده است ، پیشـینۀ تـاریخی دفاع جنون را باید در مقررات موضوعه و رویۀ قضایی توأمان جستجو کـرد؛ چراکـه آرای دادگاه ها در پرونده های پیشین ، گاه آن چنان دارای اهمیت است که قواعد خاص موضوع معینی صرفا از آن ها نشئت میگیرد.
ا. صرفا افراد دارای اختلال تام قوة اراده یا تمییز را شامل میشود، درجایی کـه مرتکب به اختلال نسبی قوة اراده یا تمییز مبتلا باشد، تکلیف چیست ؟ به عبارت دیگـر، آیا میتوان این دسته از افراد را هماننـد افـراد سـالم و برخـوردار از قـوة اراده یـا تمییـز قلمداد کرد و برخورد مشابهی با آنان داشت ؟ در پاسخ بـه ایـن پرسـش ، بـیشـک بایـد پذیرفت که افراد دارای اختلال نسـبی قـوای موردبحـث بـا افـراد کـاملا سـالم یکسـان نیستند١؛ اما ازآنجا که قانون گذار در خصوص این افـراد و زوال یـا عـدم زوال مسـئولیت کیفری آن ها سکوت کرده ، لازم است راه حلی اندیشیده شود تا ضمن پایبنـدی بـه اصـل قانونی بودن جرائم و مجازات هـا (Principle of legality of crime and punishment)، وضعیت افراد موردبحث نیز نادیده انگاشته نشود."