چکیده:
زمینه: بکارگیری سبک رهبری اخلاقی باعث کسب نتایج مثبت فراوانی برای سازمان خواهد بود. از این رو، هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه مستقیم رهبری اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی و همچنین، تحلیل رابطه این سبک رهبری با رفتار شهروندی سازمانی از طریق تبادل رهبر- عضو، تعهد سازمانی و خشنودی شغلی می باشد.
روش: این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را تمامی کارکنان شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون تشکیل می دهند که از این تعداد 250 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های رهبری اخلاقی، الگوی تبادل رهبر - عضو، تعهد سازمانی، خشنودی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی جمع آوری و داده ها با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری و بوت استرپ مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: تحلیل های الگویابی معادلات ساختاری برازندگی الگوی پیشنهادی را با داده ها مورد حمایت قرار دادند. نتایج حاکی از؛ رابطه مستقیم رهبری اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی و رابطه مثبت غیرمستقیم رهبری اخلاقی از طریق تعهد سازمانی، الگوی تبادل رهبر - عضو و خشنودی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی بود.
نتیجه گیری: بکارگیری سبک رهبری اخلاقی با انجام رفتارهای فرانقش کارکنان ارتباط دارد. بنابراین، سازمان ها می توانند با بکارگیری این سبک از رهبری باعث بروز اینگونه رفتارها در کارکنان و در نتیجه افزایش بهره وری سازمان شوند.
خلاصه ماشینی:
یکی از نتایج رهبری اخلاقی که در نهایت باعث افزایش یافتن رفتارهای شهروندی سازمانی میشود تبادل رهبر- عضو است11 (8).
علاوه بر این ثابت شده است که رهبری اخلاقی بر نگرشهای مثبت13 کارکنان همچون تعهد سازمانی14 و خشنودی شغلی15 نیز اثر میگذارد و باعث افزایش رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان میشود (6، 13و14).
براساس مبانی نظری و پژوهشی مرور شده، فرضیههای زیر برای این پژوهش در نظر گرفته شدهاند: 1- رهبری اخلاقی با رفتار شهروندی سازمانی، الگوی تبادل رهبر _ عضو، تعهد سازمانی و خشنودی شغلی رابطۀ مثبت دارد.
2- رهبری اخلاقی از طریق الگوی تبادل رهبر _ عضو، تعهد سازمانی و خشنودی شغلی با رفتار شهروندی سازمانی رابطۀ مثبت غیرمستقیم دارد.
به این ترتیب، همانطور که انتظار میرود نتایج الگوی تبادل رهبر - عضو با نگرشهای مربوط به کار پیروان و رفتارهایی همچون افزایش تعهد، خشنودی، عملکرد و رفتار شهروندی سازمانی مرتبط میباشد.
همانطور که ادبیات مربوط به رهبری اخلاقی نشان میدهد دلیلی که باعث میشود رهبری اخلاقی منجر به افزایش تعهد سازمانی کارکنان شود، شاید این باشد که هنگامی که با کارکنان به صورت مثبت و منصفانه رفتار شود، کارکنان به احتمال زیاد در مورد روابط خود با رهبران و یا سرپرست خود از منظر دیدگاه تبادل اجتماعی تفکر میکند و خدمات رهبر خود را به صورت حفظ نگرشهای لازم برای پیشبرد اهداف سازمان حفظ کرده و برای ماندن در سازمان تلاش میکنند (28).
Organizational citizenship behavior: a case study of Culture, Leadership Trust, Management Decision; 42 (1): 13 – 40.
The Link between Organizational Ethics and Job satisfaction: A Study of Managers in Singapore.