چکیده:
تاثیر هشدار در انتفای مسوولیت مدنی با تردیدی مواجه نیست ، چه در مواقع خطر وامکان بروز حادثه ، اگر هشدار به موقع ، مناسب و موثر صورت گیرد، ولی زیان دیده به هشدار توجه نکند و در پی آن خسارتی به او وارد آید، نمی تواند عامل زیان (هشدار دهنده ) را مسئول بداند و از وی جبران خسارت را مطالبه نماید.یکی از عرصه های مهم اثرگذاری هشدار، مسوولیت های پزشکی است ، بسیاری از دست اندرکاران پزشکی ضمن اقدامات و ارائه خدمات ، اخطارها و هشدارهایی را بیان می کند تا با رعایت آن توصیه ها، داروها و خدمات به درستی مورد استفاده قرار گیرد و معالجه موثر واقع گردد یا آن که دست کم از بروز حادثه یا توسعه بیماری جلوگیری نماید. این گونه هشدارها در صورتی که دارای شرایط لازم باشند، دفاع شایسته ای در برابر مسوولیت های مدنی تلقی می شود. بررسی مبانی فقهی به خوبی این مطلب را به تایید می رساند، لیکن مساله مهم تحلیل و ارائه شرایط هشدار و درجه آن است که با توجه به اهمیت موضوع (خطر یا حادثه ) باید مورد توجه قرار گیرد. هم چنین لازم است قلمروی تاثیر هشدار در مسوولیت های پزشکی تبیین گردد تا در پرتو آن امکان بهره گیری وتوسعه آن در نظام حقوقی ما به روشنی فراهم شود. در این نوشتار تلاش شده ضمن مطالعه مبانی فقهی و حقوقی هشدار، این مسائل نیز مورد بررسی وتحلیل قرار گیرند.
خلاصه ماشینی:
"در حقوق ایران نیز اگرچه در متون قانونی، به صراحت «قاعده هشدار» بیان 9 نشده ، ولی مقررات بسیاری وجود دارد که در بردارنده مفاد این قاعده است ، به عنوان نمونه در ماده (٣٣٣) قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٧٥ مقرر شده است : «در مواردی که عبور عابر پیاده ممنوع است ، اگر عبور نماید و راننده ای که با سرعت مجاز و مطمئنه در حرکت بوده و وسیله نقلیه نیز نقص فنی نداشته باشد و در عین حال قادر به کنترل نباشد و با عابر برخورد نموده و منجر به فوت یا مصدوم شدن وی گردد، راننده ، ضامن دیه و خسارت وارده نیست ».
(الموسوی سید رضی، ١٤٠٦ق ، ص ٨٦) هم چنین مرحوم ابن حمزه طوسی در این باره گفته است : «اگر شخصی در محل مسابقه از میان تیراندازان و هدف عبور کند و تیری به او اصابت نماید، چنان چه تیرانداز پیش تر به او هشدار داده باشد، ضامن نیست و اگر هشدار نداده باشد، اما محل هدف در ملک تیرانداز بوده و زیان دیده بدون اجازه وارد شده باشد، باز هم ضامن نیست » (الطوسی ابن حمزه ١٤٠٨ق ، ص ٤٢٥) مرحوم ابن ادریس (محمد بن ادریس ، ١٤١١ق ، ج ٣، ص ٣٦٢) فاضل آبی (الیوسفی، ١٤١٧ق ، ج ٣، ص ٦١٧) محقق حلی(الحلی،١٣٨٩ق ، ج ٤، ص ٢٥١-٢٥٠) علامه حلی (الحلی، ١٤١٣ق ، ج ٣، ص ٦٥٢) فخرالمحققین (الحلی، پیشین ، ج ٤، ص ٦٥٩) ابن فهد (الحلی ابن فهد، ١٤٠٩ق ، ص ٣٩) شهید اول (العاملی، ١٤١١ق ، ص ٢٦٣) شهید ثانی (العاملی، ١٤١٠ق ، ج ١٠، ص ١٢٠) محقق اردبیلی(الاردبیلی، پیشین ، ج ١٤، ص ٢٤٣) و صاحب جواهر(محمدحسن النجفی، ج ٤٣، ص ٧٠-٦٩."