چکیده:
ابنتیمیه در کتاب الفتاوی الکبری راجع به جنگ صفین میگوید بسیاری از بزرگان صحابه در این جنگ شرکت نکردند. امام علی( مجوزی برای جنگیدن نداشت و طبق نظر خود عمل کرد. وی همچنین مدعی است با توجه به روایت صلح امام حسن( میتوان فهمید که نظر پیامبر( این بوده است که امام علی( در صفین منادی صلح باشد نه برپاکننده جنگ. به صفین و نهروان و جمل نباید به دید واحدی نگریست که ظلم و جهل است. چون درباره هر سه جنگ، دستور نبوی( وجود ندارد. رویکرد علما هم درباره این سه جنگ یکسان نیست. آنها مقتولان جنگ صفین را از هر دو لشکر تمجید کردهاند. در خصوص مقتولان جمل نیز اینگونهاند، ولی درباره نهروان اینگونه نیستند و خوارج و کشتههای آنها را نکوهش کردهاند. در این مقاله این عقاید ابنتیمیه در خصوص صفین نقد و بطلان آنها ثابت میشود.
خلاصه ماشینی:
1. برخی اظهارات ابنتیمیه درباره صفین طبق نظر ابنتیمیه، در جنگ صفین، گروهی به نفع امام علی( جنگیدند و بیشتر بزرگان صحابه خود را کنار کشیدند.
نیز میگوید صحیح این است که سلمی در نبرد صفین کنار علی (کرم الله وجهه) بود.
5 نیز گزارش شده است که وقتی معاویه حاکم شد، سعد بن ابیوقاص را به سبب کارهایش شماتت کرد و گفت تو جزء کسانی نبودی که اقدامی برای ایجاد صلح بین دو یوسف ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج1، ص77؛ صلاح الدین صفدی، الوافی بالوفیات، ج3، ص157؛ کمال الدین ابن العدیم، بغیة الطلب فی تاریخ حلب، ج2، ص190.
ب. فتنهنبودن جنگ صفین و لزوم پیروی از فرمان امام علی( ابنتیمیه مدعی است استدلال کسانی که 1 خانهنشینی را ترجیح دادند و هیچ کمکی به امام برای مقابله با شامیها انجام ندادند، نصوص فراوانی از پیامبر( است که در آنها گفته شده قتال و جنگ در فتنه را باید ترک کرد.
این گزارش دلیلی است بر اینکه ابنعمر از بیعتکنندگان با آن حضرت بود؛ و الا دلیلی ندارد که امام علی( کسی را که ایشان را قبول ندارد و با او بیعت نکرده، حاکم مردم شام کند.
ابنعربی میگوید به دلیل دینی ثابت شده علی (رض) امام است و هر کس علیه او قیام کند، باغی است؛ محمد ابن عبدالله ابن عربی، أحکام القرآن، ج4، ص1718؛ و تفاوتی هم بین بیعت با امام علی( و بیعت با شیخین وجود نداشت.
1 مستند آنها برای این فتوا جنگ علی( با لشکر معاویه در صفین است.