چکیده:
مادۀ 76 کنوانسیون 1982 حقوق دریاها یکی از پیچیدهترین و طویلترین مواد این کنوانسیون است. مادة مزبور مشتمل بر مقررات ماهوی و شکلی دربارۀ نحوۀ تعیین حد خارجی فلات قاره است. تملک فلات قاره به دو سبب فاصله و امتداد طبیعی حاصل میشود. بنا به ضابطۀ فاصله، محدودهای به عرض 200 مایل دریایی از خط مبدأ دریای سرزمینی به عنوان فلات قارۀ درونی به هر دولت ساحلی تعلق میگیرد. اما، بنا به ضابطۀ امتداد طبیعی، چنانچه حاشیۀ قاره در امتداد خط ساحل دولت ساحلی از محدودۀ 200 مایل دریایی فراتر رود، فلات قارۀ دولت ساحلی تا لبۀ بیرونی حاشیة قاره ادامه مییابد که فلات قارۀ بیرونی خوانده میشود. برای تعیین حدود خارجی فلات قارۀ بیرونی سلسلهای از ضوابط علمی و فنی در مادۀ 76 پیشبینی شده است. اعمال این ضوابط توسط دولت ساحلی زیر نظارت کمیسیون حدود فلات قاره در سازمان ملل متحد انجام میشود.
Article 76 of the Law of the Sea Convention is one of the longest and most complicated articles of this Convention. The said article contains a set of substantive and procedural provisions regarding the determination of the outer limits of the continental shelf. The basis of entitlement to the continental shelf is distance from the coast or natural prolongation. On the basis of the distance criterion، to a distance of 200 nautical miles from the baseline of the territorial sea، each coastal state is entitled to a continental shelf which is termed inner continental shelf. But according to the natural prolongation criterion، if the outer edge of the continental margin extends beyond 200 nautical miles، then the continental shelf continues to the outer edge of the continental margin which is termed outer continental shelf. In order to determine the outer limits of the outer continental shelf، article 76 provides a series of scientific and technical criteria. Application of these criteria is supervised by the United Nations Commission on the Limits of the Continental Shelf.
خلاصه ماشینی:
"در بند ١ مادة ٧٦ کنوانسیون حقوق دریاها، فلات قاره این گونه تعریف شده است : فلات قارة یک دولت ساحلی از بستر و زیربستر مناطق زیرآب تشکیل می شود که آن سوی دریای سرزمینی ، در سراسر امتداد طبیعی قلمرو خشکی دولت مزبور تا لبۀ بیرونی حاشیۀ قاره یا تا فاصلۀ ٢٠٠ مایل دریایی از خط مبدئی که عـرض دریـای سـرزمینی از آن انـدازه گرفتـه می شود، هرگاه لبۀ بیرونی حاشیۀ قاره تا آن فاصله نرسد، گسترده می شود.
بـرای تشـریح این دو فرمول ، نخست توضیح این نکته لازم است که ، طبق بند ٧ مـادة ٧٦ کنوانسـیون حقـوق دریاها، برای ترسیم خطوط حد خارجی فلات قارة بیرونی روش ویـژه ای مقـرر شـده اسـت کـه اجمالا بدین گونه است : در محل لبـۀ بیرونـی حاشـیۀ قـاره نقـاط ثـابتی بـر اسـاس مختصـات جغرافیایی تعریف می شود و این نقاط توسط خطـوطی مسـتقیم ، کـه نبایـد بـیش از ٦٠ مایـل دریایی طول داشته باشند، به هم وصل می شوند (شکل ٧).
بنابراین ، ارگانی به نام کمیسیون حدود فلات قاره ٢ تشکیل شده است که وظیفۀ آن نظـارت بر ترسیم خطوط حد خارجی فلات قارة بیرونـی اسـت کـه بـر اسـاس بنـد فـوق از مـادة ٧٦ و ضمیمۀ دوم کنوانسیون حقوق دریاها ـ از این پس به اختصار «ضمیمۀ اول » خوانده مـی شـود ـ تشکیل می شود.
کمیسیون حدود فلات قاره به منظور ارشاد دولت ها دربارة نحوة تعیین حد خارجی فلات قارة درونی سندی بـا عنوان «راهنمای علمی و فنی کمیسیون حدود فلات قاره » ( Scientific and Technical Guidelines of the Commission on the Limits of the Continental Shelf) تنظیم و منتشر کرده ، که در این تحقیق نیز بدان استناد شده است ."