چکیده:
موضوع امامت اساسیترین رکن اعتقادی شیعه و فرق آن است. قرامطه به عنوان شاخهی شناخته شده از اسماعیلیه براساس اعتقاد به امامت محمد بن اسماعیل، نواده امام جعفر صادق (ع)، شکل گرفت. حامیان امامت محمد بن اسماعیل(مبارکیه) پس از مرگ او به دو گروه منشعب شدند: دستهای ضمن انکار مرگ محمد بن اسماعیل او را هفتمین و آخرین امام که همان مهدی و قائم آخرالزمانی و یا الوالعزم خواهد بود، دانستند. این گروه سلف قرامطه قلمداد می شوند و گروه دیگری که اقلیتاند با پذیرش مرگ محمد بن اسماعیل، سلسله امامت را در فرزندان و ذریه او جاری دانسته، در ائمه فاطمیان مصر تجلی یافتند. با شروع دوره کشف و اعلان ظهور عبیدالله المهدی اختلاف بر سر موضوع راهبری نهضت اسماعیلیه و امامت آن تشدید شد و قرمطیان با جدایی از پیکره اسماعیلیان فاطمی بر دعوت قدیم پای فشردند. تغییر خط مشی جدایی طلبان قرمطی این سوال اساسی را مطرح نمود که مبانی فکری قرمطیان درباره امام چیست؟و تفاوت موضوع امامت قرمطیان با فاطمیان در چیست؟ تبیین فرضیات مطرح توصیفی - تحلیلی متکی بر آثار کتابخانه ای است.
خلاصه ماشینی:
قرامطه بحرين مسأله امامت دکتر فاطمه جان احمدي دانشيار دانشگاه الزهراء رضا دشتي دانشجوي دکتري تاريخ اسلام دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران چکيده موضوع امامت اساسي ترين رکن اعتقادي شيعه و فرق آن است .
درچنين شرايط پر رقابتي فرقه ي قرامطه به عنوان تالي اسماعيليه نضج گرفت (دفتري، ١٣٧٥: ١١٢)گرچه برخي محققان معتقدندکه قرامطه ابتداحنفي الاصل بودند وسپس به اسماعيليان متمايل شده اند (بزون ، ١٠٠:١٩٩٧ولوئيس ،١٧٢:١٣٦٢)ازجمله ثابت بن سنان در شرح ابتداي کار قرمطيان و حمدان بن قرمط مي نويسد:"در سال ٢٧٦هجري در ابتدا قرامطه اعتقاد به مهدويت احمد بن محمد حنفيه داشتند چنان که از قول فرج بن عثمان نقل شده که اوخود را داعي مسيح دانسته و او عيسي و کلمه ومهدي واواحمدبن محمدبن حنفيه وجبرئيل است " (ثابت بن سنان ،١٩٠:١٩٧١ـ١٨٩).
در بررسي مقدماتي اين نکته محرز شدکه نام اسماعيل بن جعفر در زمره ائمه هفت گانه قرامطه بر خلاف ساير فرق اسماعيلي مذهب مانند اسماعيليه خالصه يا فاطميان مصر نيست ،ليکن قمي صاحب کتاب المقالات و الفرق چنين درج کرده است که : «محمد بن اسماعيل بن جعفر صادق امام است ، که مادرش کنيز بودو گفتند:اسماعيل در زمان حيات پدرش نامزد امامت شده بود؛ چون قبل از پدرش مرد، جعفر بن محمد، محمد بن اسماعيل را براي خود امام جانشين ووصي قرارداد ازاين رو او امام بر حق است و جز او کسي براي امامت شايسته نيست ...