چکیده:
این مقاله سعی بر این دارد تا به مطالعهی نقش قدرت و عوامل شکلگیری حوزهی عمومی در عصر پستمدرن بپردازد. بر این اساس از روش واژگونی فوکو استفاده میکنیم تا منابع تولیدی قدرت و اعمال آن در جهان پستمدرن را تحلیل کرده و در این حوزه به تولید شناخت بپردازیم. برای این امر، رویکرد تحلیلی فوکو از قدرت زیستی را مورد استفاده قرار میدهیم تا به نحوهی تولید و اعمال قدرت در عصر پستمدرن و تاثیر آن بر شکلگیری یا عدم شکلگیری حوزهی عمومی بپردازیم. در این مقاله با استفاده از روش واژگونی فوکو بهدنبال طرح گسست هایی هستیم که ممکن است در جهان پستمدرن رخ داده باشد.
گسست تاریخی فوکویی ما را به دو یافتهی نظری و تجربی میرساند. گسست اول که در یک تحلیل نظری مبتنی بر جامعهی کنترلی پستمدرن با مدل هارت و نگری ارائه میشود نشان میدهد قدرت پستمدرن با «ارتباطاتی کردن» کنترل و مراقبت افراد، از رسانههای نوین بهعنوان فناوریهای کنترلی استفاده میکند. علیرغم اینکه مطالعات زیادی بر اساس رویکرد هابرماسی نشان داده که اینترنت منجر به شکلگیری و تقویت حوزهی عمومی میشود اما در اینجا این تکنولوژی ارتباطی بهعنوان «پاناپتیکن پستمدرن» و «کارخانهی مجازی»، و «کاربران» آن بهمثابه «کارگران پستمدرن» معرفی میشوند که با «کار عاطفی»، طبق مدل هارت و نگری و ژیژک، قدرت زیستی سرمایهداری را تشدید میکنند. درنتیجه امروزه «حبس، کنترل و بهرهوری» سوژهها در اینترنت، شکلگیری حوزهی عمومی را در آن دشوار میکند. گسست دوم نشان میدهد (یافتهی تجربی ما) که در این عصر، اهمیتیافتگی فرهنگ و تاریخ و محوریت آنها است که حوزهی عمومی بهعنوان ماحصل آنها و عرصهای برای تولید قدرت مردمی شکل میگیرد. نتیجهی مطالعهی میدانی موردی و اتنوگرافیک ایران که در سالهای اخیر انجام شد نشان میدهد «قدرت مردمی» که متاثر از عوامل تاریخی ایرانی و اسلامی است، منجر به شکلگیری حوزهی عمومی خودجوش در تصمیمگیریهای مردمی این فصل از تاریخ معاصر شده است.
در مقام نتیجهگیری از یافتهها، این مقاله بیان میکند با توجه به تاریخی بودن فرهنگ ایرانی، کنشگران فعال این فرهنگ میتوانند با استفاده از عناصر فرهنگی تاریخیشان، از تکنولوژیهای ارتباطی پستمدرن قدرتزدایی کنند تا آنها را برای تقویت قدرت مردمی خود برای شکل دادن به حوزهی عمومی گستردهتر و جهانیتر به خدمت گیرند. چرا که حوزهی عمومی شکلگرفته در سالهایهای اخیر در ایران توسط مردم فقط میتواند نشاندهندهی پتانسیل آنها باشد که با استفاده از تکنولوژیهای ارتباطی معاصر، آن را جهانی کردهاند.
This article is an attempt to study the role of power and factors involved in formation of Iranian public sphere in the postmodern period. We will use Foucault's reverse method in order to analyze the sources of producing power and how power is being exercised in postmodern world. We will use Foucault's approach to bio-power in order to be able to identify how power is being produced and how it is being exercised and how it leads to formation or lack of formation of public sphere. We have also used Foucault's reverse method so to address some historical breaks that might have occurred in postmodern world.
Application of the Foucauldiannotion of historical break contributed to identifying two theoretical and empirical findings. The first break is offered in the area of theoretical analysis in which we refer to the postmodern controlled society as Negri and Hardt put it in “Empire”. This argument will clarify how the postmodern power uses new media in order to exercise its influence through the process of communicating mode of control. Contrary to Habermas's approach to internet and its power to development of public sphere we indicate that this has become a postmodern panopticon type of control and a virtual factory in which users behave in a similar manner as postmodern workers in which they use their emotional work so to strengthen the bio-power of capitalism. It seems as if the imprisonment, control and exploitation of subjects is taking place in internet and makes it hard for internet to be transformed into public sphere.
The second break (based on our empirical findings) indicates that it is the centrality of culture and history that contributes to the formation of public sphere as it creates ground for realization of power of masses. Our 2009 field research results in Iran indicates that power of masses which takes its roots from historical as well as Islamic factors can provide the grounds for formation of Iranian public sphere.
Using the results of second break we will indicate that our conclusion for the first break is also valid as we believe internet alone cannot lead to the formation of Iranian public sphere. Other results also indicate that power of masses can be deny the postmodern technologies and this is all because Iranian society enjoys historical and cultural factors that can help formation of an indigenous public sphere that has global orientations.
panopticon, Bio-power, Post modernity, Controlled society, Internet, Public sphere, Irano-Islamic history
خلاصه ماشینی:
علیرغم این که مطالعات زیادی بر اساس رویکرد هابرماسی نشان داده که اینترنت منجر به شکل گیری و تقویت حوزه ی عمومی میشود اما در این جا این تکنولوژی ارتباطی به عنوان «پان اپتیکن پست مدرن » و «کارخانه ی مجازی»، و «کاربران » آن به مثابه «کارگران پست مدرن » معرفی میشوند که با «کار عاطفی»، طبق مدل هارت و نگری و ژیژک، قدرت زیستی سرمایه داری را تشدید میکنند.
ir مقدمه و طرح مسئله : معرفی اینترنت به عنوان تکنولوژی کنترلی عصر پست مدرن و نیز کارخانه ی پسامدرن برای تولید غیرمادی نظام سرمایه داری، ادعایی است که در این مقاله سعی میشود با استفاده از رویکردی که فوکو به قدرت دارد، برایش شواهد تجربی فراهم آید.
از سویی دیگر در ادامه به این امر میپردازیم که مطالعه ی میدانی در مورد تحولات ایران معاصر موید آن است که در جهان پست مدرن ، رسانه های نوین در مقام 1 Murray 2 immaterial labor 3 Hardt & Negri 4 immaterial factory فناوریهای نوین سوژه سازی عمل می کنند (گسست اول )، اما بااین وجود، این تاریخ های سرکوب شده هستند که میتوانند خود را معاصر کرده (گسست دوم ) و به شکل گیری قدرت مردمی و نهایتا شکل گیری حوزه ی عمومی کمک کنند.
eu/html/_onda02/04/ss8/pdf_files/lectures/Danet_culture_Internet.
The Paradoxical Liberty of Bio-power; Hannah Arendt and Michel Foucault on Modern Politics, London: SAGE Publications.
(1999), Cyberpower, the Culture and Politics of Cyberspace and the Internet, London: Routledge.
" Empire and Communication: the Media Wars of Marshall London, Thousand Oaks)SAGE Publications .
Towards Cyber Psychology: Mind, Cognitions and Society in the Internet Age, Amsterdam: IOS Press.